hoàn toàn bởi vật chất, và ở đây chúng ta có một nhị nguyên trong hệ
thống khái niệm (lý do và nguyên nhân) hơn là trong hệ thống bản
chất (substances). Kant như thế xem ra đứng gần Spinoza hơn là
Descartes – mặc dầu Kant không ưa thích so sánh!
Đưa ra sự phân biệt nói trên hẳn chưa phải là giải quyết toàn bộ vấn
đề tự do ý chí. Trong đoạn A534/B562 (Phê phán thứ nhất), Kant nói
rằng “tự do theo nghĩa thực hành là sự độc lập của khả năng lựa chọn
trước sự cưỡng chế do những xung động của cảm năng gây ra” (nghĩa
là những ham muốn của thể xác). Kant nghĩ rằng, sự lựa chọn của con
người có một tầm mức tự do này: mặc dầu chúng ta cảm thấy cái ảnh
hưởng của những ham muốn, nhưng sự lựa chọn của chúng ta không
bị quyết định bởi chúng. Ngay trước đó, Kant khẳng định rằng cái tự
do thực hành được căn cứ trên ý tưởng “siêu nghiệm” của tự do, nghĩa
là một lựa chọn không bị chi phối bởi nguyên nhân nhân quả. Nhưng
sự không bị cưỡng chế do những xung động của cảm năng không có
nghĩa là nó không bị chi phối bởi một loại nguyên nhân nào khác.
Trong trường hợp những hành động được thúc đẩy bởi sự khôn ngoan
hay bởi luân lý, có thể chăng chúng ta không nói được rằng, những
ham muốn không thuộc thể xác (nonbodily) đó cũng đang là những
nguyên nhân. Có thể chăng ước muốn của A không muốn lên cân là
nguyên nhân làm cho cô ta từ chối tấm kẹo sôcôla, hay có thể chăng
ước muốn của B tôn trọng quyền nói không của A nên đã làm anh
ngừng nghỉ những tán tỉnh xưa rày đối với cô ta? Có thể chăng những
lựa chọn của chúng ta có những nguyên nhân thuần lý − kết hợp với
ham muốn và tin tưởng − mà vẫn tự do? Kant có sẵn sàng chấp nhận
phiên bản tương thích (compatibilism) này không là điều không rõ.
Ở đây, chúng ta hẳn cần phân biệt hai nghĩa của lý do, kết nối với sự
đa nghĩa của khái niệm ham muốn và tin tưởng. Theo nghĩa thứ nhất,
hai người có thể có cùng một tin tưởng và một ham muốn – khi họ tin
cùng một ý nghĩ và ham muốn cùng một sự vật – và như thế họ có thể
có cùng một lý do để hành động. Theo nghĩa thứ hai, chỉ có tin tưởng
