giả định về một Đấng Tạo hóa), và luận cứ vật lý-thần học (physico-
theological, Kẻ thiết kế có trí tuệ về vũ trụ). Kant khảo xét mỗi luận cứ
trong chi tiết, rồi diễn tả phê phán của mình cách minh bạch và mạnh
mẽ. Hume cũng đã phê phán luận cứ thiết kế trong tác phẩm
Dialogues Concerning Natural Religion, nhưng một khía cạnh độc
đáo trong phê phán luận cứ thiết kế của Kant là việc Kant khẳng định
rằng, luận cứ thiết kế này tiền giả định luận cứ vũ trụ luận, và luận cứ
vũ trụ luận lại tiền giả định luận cứ bản thể luận. Vậy nếu Kant có lý,
thì việc ông đánh đổ luận cứ cuối cùng này cũng đánh sập luôn cả tòa
nhà các con bài siêu hình này.
Nhưng Kant đánh đổ chỉ để tìm cách xây dựng lại trên một nền tảng
khác, nền tảng thực hành. Mặc dầu những mệnh đề về Thượng đế, bất
tử và tự do ý chí không thể minh chứng (hoặc phủ nhận) được bởi lý
tính lý thuyết, Kant đề xuất rằng chúng có thể biện minh bởi một quan
điểm thực hành. Khi ta suy nghĩ phải hành động thế nào, ta thấy nhiều
quan điểm khác nhau có giá trị. Ý tưởng về sự tự do của chúng ta
được trực tiếp tiền giả định trong chính sự việc ta đắn đo suy nghĩ về
việc phải làm gì. Vậy còn vấn đề Thượng đế và bất tử thì sao? Những
vấn đề ấy xảy ra ở đâu (nếu chúng thật sự có xảy ra). Kant gắng gổ
giải thích “Thần học luân lý” của mình trong phần Phương pháp
luận của bộ Phê phán thứ nhất, trong phần Biện chứng pháp của Phê
phán thứ hai, trong những tiết đoạn 86-91 của Phê phán thứ ba, và
trong tác phẩm Tôn giáo.
Trong Phê phán thứ nhất, Kant phân biệt ba câu hỏi tổng kết lại
“mọi quan tâm về lý tính, tư biện cũng như thực hành” (A805/B833):
1. Tôi có thể biết gì?
2. Tôi phải làm gì?
3. Tôi có thể hy vọng gì?
Câu hỏi thứ nhất được luận bàn sâu xa trong Phê phán thứ nhất.
Câu hỏi thứ hai được trình bày trong Đặt cơ sở, trong Phê phán thứ
hai và trong một số tác phẩm về đạo đức. Câu hỏi thứ ba (được uyển
