Và như thế ông xem tôn giáo là đồng nghĩa với sự tha hóa của con
người, mà chúng ta phải thoát ra khỏi bởi sự thực hiện sinh mệnh của
chúng ta trong thế giới này. Đó là một sự tiền báo cho những giải thích
xã hội học và tâm lý học về tôn giáo của Marx, Durkheim và Freud
sau này. Bài đọc của Marx về Feuerbach như thế đã đánh vỡ sự say mê
mà Hegel trước đây đã ảnh hưởng lớn trên ông, nhưng Marx vẫn giữ
lại ý tưởng rằng triết học của Hegel hàm chứa sự thật trong một hình
thức đảo ngược. Và Marx xem như một sứ mệnh của mình là “lật
ngược Hegel đứng thẳng lên” bằng diễn đạt sự thật hiện thực, thể chất
về bản tính và lịch sử con người.
Marx viết một Phê phán về Triết học Pháp luật (Rechtsphilosophie)
của Hegel năm 1842 − 1843, và trở thành biên tập viên của một tờ báo
cấp tiến − die Rheinische Zeitung − tờ báo bị đình chỉ bởi chính quyền
Phổ, ông bỏ chạy qua Paris. Năm 1845, Marx bị trục xuất khỏi Pháp,
ông dời đến Brüssel. Trong những năm hình thành này, Marx đã gặp
được những ảnh hưởng tinh thần lớn trong đời mình: Ông đọc rất
nhiều tác giả, gồm nhà xã hội (socialist) Pháp Saint-Simon và nhà triết
học kinh tế Scottish Adam Smith. Tác giả này đã phân tích về tư bản,
tiền công, thương nghiệp trong một tác phẩm nổi tiếng Sự thịnh vượng
của các Quốc gia (The Wealth of Nations) năm 1776, tác phẩm thuộc
về một thế hệ trước, khi nước Anh mới bắt đầu thời đại công nghệ.
Marx cũng tranh luận với các nhà tư tưởng xã hội và cộng sản tiền
phong khác như Proudhon và Bakunin, và khởi đầu sự cộng tác kéo
dài suốt đời với Friedrich Engels.
Những năm 1840, Marx và Engels bắt đầu soạn thảo “Khái niệm
lịch sử duy vật” nhận định sức lực điều động sự thay đổi xã hội mang
tính vật chất chứ không phải tinh thần. Họ khẳng định, chìa khóa của
lịch sử con người không nằm thuần túy trong tư tưởng – và chắc chắn
không ở nơi Thượng đế hay một thần linh hoàn vũ nào – nhưng ở
trong những điều kiện kinh tế của cuộc sống. Ngọn nguồn của tha hóa
không phải siêu hình hay tôn giáo, nhưng là xã hội và kinh tế. Dưới
