thức hay vô ý thức bởi những lợi ích kinh tế của chính họ. Ông cũng
nghĩ, triết học kinh tế tự do, với ngôn ngữ hùng biện về “tự do” doanh
nghiệp và thương mại, cũng chỉ là ngôn từ của tư lợi của những kẻ
may mắn sở hữu được đất đai, nhà cửa, tư bản. (Trong một hệ thống
đích thị “tự do”, những ai không có được những ưu đãi như thế sẽ là
được “tự do chết đói” nếu thị trường lao động không cung ứng cho họ
một việc làm).
Nhưng cả khi nếu ta nghĩ cũng có cái gì đó trong sự nghi ngờ về cái
“ý thức hệ” của chủ nghĩa tư bản này, thì ta vẫn không thể cho phép
[sic: allow] Marx trọn quyền theo cách hiểu của ông ta. Như ta đã thấy
trong phần Dẫn nhập của tập sách này, chúng ta không thể có lý do gì
để cho phép [sic: allow] một lý thuyết gia nào đó có quyền khẳng định
sự thật về học thuyết của chính họ, trong khi họ lại tìm cách chẩn đoán
những động cơ được cho là không hợp lý phía sau những kẻ không
đồng ý với họ − như thế chỉ là một thủ tục luẩn quẩn. Nếu chính Marx
được phép đưa ra điều mà ông khẳng định là những lý do đúng, hợp
lý, thuyết phục cho học thuyết của riêng ông, thì những người khác
cũng phải có được một cơ hội bình đẳng như thế cho các học thuyết
của họ. Một triết học kinh tế tự do (mà một số người đã thiếu chính
xác cho là của Adam Smith) phải đáng được một sự lắng nghe và phê
phán hợp lý và riêng cho nó. Ý nghĩ và ý kiến rất có thể bị bóp méo
bởi những ảnh hưởng kinh tế (và các ảnh hưởng khác), nhưng không
vì thế mà cho nó là hoàn toàn bị quyết định bởi những ảnh hưởng đó.
Marx có khuynh hướng nói rằng, những hệ thống luật pháp và chính
trị nằm trong tay các nhà tư bản, những người kiểm soát các tiến trình
sản xuất kinh tế. Nhưng điều ấy không được giải thích, tại sao các điều
tiết của chính quyền lại có thể giới hạn được ít ra là những sai phạm
thái quá của chủ nghĩa tư bản sơ thời – thí dụ việc cấm chỉ trẻ con lao
động và việc ra luật về bảo vệ sức khỏe và an toàn cho công nhân.
Marx phải nói là luật pháp và chính trị bị chi phối, nhưng không phải
hoàn toàn bị kiểm soát bởi giai cấp tư bản. (Điều đó không phải là một
