con và những biến đổi kinh tế cho các thực hiện đó, tất cả những điều
như vậy đòi hỏi những kỹ năng tinh thần còn hơn là lao động chân tay
và chúng đã thay đổi vấn đề “bản tính” nam giới và nữ giới theo một
cách mà chính Marx cũng không thấy trước được, nhưng lại chính với
nó mà học thuyết của Marx lại phải đương đầu bàn luận.
CHẨN BỆNH: THA HÓA VÀ BÓC LỘT DƯỚI CHẾ ĐỘ TƯ
BẢN
Sự chẩn bệnh của Marx về những gì sai lầm cho con người và xã
hội đã được mô tả trong những tác phẩm thời đầu với khái niệm tha
hóa phát xuất từ Hegel và Feuerbach. Điều đó bao hàm một sự mô tả
về một số nét đặc trưng của xã hội tư bản và một đánh giá về những
điểm đặc trưng đó là sai lầm. Nhưng Marx đã không cho thấy thật
chính xác những điểm đặc trưng nào mà ông phê phán. Cuối cùng ra,
ông đã không hoàn toàn lên án chủ nghĩa tư bản: Ông nhìn nhận chủ
nghĩa tư bản đưa lại một tăng trưởng lớn về sức sản xuất và nhờ thế
làm cho chủ nghĩa cộng sản có thể thực hiện được về phương diện
kinh tế. Ông tin chủ nghĩa tư bản là một giai đoạn cần thiết mà xã hội
phải bước đến, nhưng ông quan niệm giai đoạn đó sẽ bị (và phải bị)
vượt qua.
Trên bình diện luận lý, tha hóa là một tương quan – nó phải đến
từ một ai hay một vật gì; ta không thể tự nhiên “bị tha hóa”, giống như
một người không thể gọi là kết hôn mà lại không kết hôn với một
người nào. Marx có viết, tha hóa là “do chính mình hay do tự nhiên”.
Đối với ông, “Tự nhiên” có nghĩa là thế giới do con người biến tác ra
(modified; khác với nghĩa thông thường của nó!), và như thế xem ra
như ông nghĩ rằng, con người không phải là kẻ đáng lẽ ra như y phải
là, bởi y đã bị tha hóa do các sản phẩm y đã tạo ra và do những tương
quan xã hội dính líu trong sản xuất. Con người đã không quan tâm gì,
ngoài việc xem đó là một phương tiện kiếm tiền. Những người không
có tài sản phải bán sức lao động của mình để sống còn và như thế bị
