quan của chúng ta; đúng hơn, những khoa học này tùy thuộc vào sự
giải thích của chúng ta về những gì chúng ta có thể quan sát được − về
những cách thức mà các chất liệu tương tác một cách hóa học, và về
những sản lượng của các kính viễn vọng vô tuyến, của tia X tinh thể
học, những thí nghiệm trong “phòng hơi nước” (cloud chambers
[trong đó hạt tích điện và tia X lẫn tia gamma được nhận dạng nhờ
giọt hơi nước ngưng đọng]), và nhiều loại đồ thiết bị với sản xuất công
nghệ cao. Như thế, sự thử nghiệm một lý thuyết khoa học với công
nghệ cao đặc trưng bao hàm một số những giả định phụ thuộc (những
giả định này lại phải được thử nghiệm một cách độc lập), đặc biệt về
việc làm cách nào những thiết bị này hoạt động một cách thích đáng.
Và như vậy, sự kết nối với những quan sát của con người là gián tiếp,
nhưng có thật.
Triết gia khoa học Karl Popper thế kỷ XX đặt tầm quan trọng vào
sự có thể sai lầm (falsifiability) hơn là sự có thể xác minh
(verifiability) như một tiêu chuẩn cho định vị khoa học (scientific
status). Ông chỉ ra rằng, các quy luật khoa học không bao giờ có thể
xác minh một cách hoàn toàn và dứt điểm, bởi như là quy luật, chúng
cũng bao hàm liên quan đến những gì xảy ra nơi đâu khác trong không
gian và thời gian – nhưng rõ ràng chúng ta không bao giờ có thể kiểm
tra những nội dung của toàn vũ trụ qua mọi thời gian. Nhưng nếu
chúng ta tình cờ gặp chỉ một nghịch mẫu đích thực đối với một khái
quát hóa giả định, thì điều đó dứt khoát chứng minh sự khái quát kia là
sai. Như vậy, Popper nghiệm xét việc thực hành khoa học như một
tiến trình suy tư hai bước (sáng tạo và tưởng tượng) nghĩ ra những giả
thuyết khái quát để giải thích những sự kiện đã quan sát được, và sau
đó thực hành những thử nghiệm quan trọng về những giả thuyết đã
đưa ra (thường bằng những kế đồ thí nghiệm khôn khéo) để tìm xem
chúng có chứng minh được là thật hay không, ít nữa trong những điều
kiện thử nghiệm như thế. Và như vậy, chúng ta không bao giờ biết
được một cách tuyệt đối chắc chắn, rằng một lý thuyết khoa học là thật
