đã làm việc cực kỳ kiên nhẫn và bền bỉ để đào xới tháo gỡ ra những
tầng lớp ý tưởng bị dồn nén và chấn thương từ trong tâm thức của các
bệnh nhân bị rối loạn tổn thương trầm trọng. Người phân tâm phải tìm
cách đi tới được những giải thích chính xác về những tâm trạng vô
thức của bệnh nhân, và trình bày cho họ đúng thời điểm và đúng cung
cách mà bệnh nhân có thể chấp nhận được, không phải như những lý
thuyết, nhưng như là những cách thức mới đương sự bệnh nhân có thể
nhìn thấy thế giới và tha nhân, rồi sống và hành động một cách tương
ứng. Trong công việc trị liệu phân tâm này, Freud làm giống như công
việc mà ta thường gọi là “chăm sóc tâm hồn” (“the cure of souls”),
dẫu rằng ông diễn tả qua ngôn ngữ khoa học hơn là ngôn ngữ thần
học, tôn giáo. Các giấc mộng của bệnh nhân có thể cung cấp chất liệu
rất quý cho công việc giải thích phân tâm, bởi theo học thuyết của
Freud, nội dung của một giấc mộng được “biểu lộ” chính là sự thành
tựu dưới dạng “trá hình” những ước muốn vô thức − những ước muốn
vô thức này là nội dung đích thực hay “tiềm ẩn” của giấc mộng.
Những lầm lỡ và những hành động thiếu sót (Fehlhandlungen,
faulty actions) cũng có thể được giải thích để biểu lộ ra những nguyên
nhân vô thức của chúng. Trong công việc phân tâm và giải thích này,
thường cũng đặc biệt bàn đến cuộc sống giới tính của bệnh nhân,
những kinh nghiệm thời thơ trẻ, dục tính của tuổi ấu thơ, những tương
quan đối với cha mẹ.
Hẳn nhiên tất cả những công việc này đòi hỏi một mối tương quan
tin cậy đặc biệt giữa bệnh nhân và bác sĩ phân tâm, nhưng Freud nhận
thấy có điều gì tiêu biểu hơn nữa xảy ra. Quả thật, các bệnh nhân của
ông thường đã tỏ ra một cung bậc tình cảm đối với ông có thể đến
mức tình yêu hay căm ghét. Ông gọi hiện tượng đó là “phóng
chuyển” (“Übertragung”, “transference”), với ý nghĩa mối tình cảm
đó được phóng chiếu lên bác sĩ phân tâm từ hoàn cảnh cuộc sống
trong đó tình cảm nói trên vừa được cảm nghiệm, hay từ những tưởng
tượng vô thức của bệnh nhân. Cách xử lý những phóng chuyển như
