thế là điều vô cùng quan trọng cho sự thành tựu của việc phân tâm, bởi
nó cung ứng một cơ hội đặc biệt cho chính nó để được phân tích và
vạch lùi về nguồn gốc của nó trong vô thức của bệnh nhân, làm cho
bệnh nhân có thể hiểu được cái gì nằm ở phía sau những cảm xúc hiện
hành của đương sự và tại sao nó không cần thiết phải được tiếp tục.
Mục đích của trị liệu phân tâm có thể được tóm tắt gọi là tự biết
mình (gióng lại lời nói của Sokrates). Điều mà người bệnh thần kinh
đã được chữa trị nay làm gì với sự hiểu biết mới về chính mình là
công việc của đương sự, việc này có nhiều khả năng thực hiện khác
nhau. Đương sự có thể thay thế sự dồn nén không lành mạnh của
những ước muốn do bản năng bằng một sự kiểm soát thuần lý có ý
thức (loại bỏ thay vì dồn nén: suppression rather repression). Đương
sự có thể điều hướng chúng đến một kênh có thể chấp nhận được
(thăng hoa: sublimation). Hoặc nữa đương sự có thể quyết định cuối
cùng làm thỏa mãn chúng. Nhưng, theo Freud thì không cần thiết phải
lo sợ, rằng những bản năng (xung lực) ban đầu sẽ “chiếm đoạt” (“take
over”) bản thân đương sự, bởi năng lực của chúng nay đã bị suy giảm
(reduced) vì đã được đưa ra ý thức. Dẫu sao đi nữa, ông vẫn giữ được
một vốn niềm tin vào sự tự do bình thường, thuần lý và có ý thức.
Freud không bao giờ nghĩ phân tâm là câu trả lời cho mọi vấn đề
của con người. Khi suy nghĩ về những vấn đề của xã hội hiện đại được
cho là “văn minh”, ông đã là một con người khá thực tiễn để chấp
nhận sự phức tạp cùng cực của nó, và giữ mình không đưa ra một
chương trình xã hội hay chính trị. Nhưng ông đã gợi ý rằng, phân tâm
có một ứng dụng rộng lớn hơn chỉ là chữa trị chứng rối loạn thần kinh.
Ông có viết “nền văn minh của chúng ta áp đặt trên chúng ta một áp
lực hầu như không thể chịu đựng nổi”: Ông có trước tiên trong đầu sự
hạn chế của nền luân lý dục tính theo quy ước (tuy vẫn thường bị chê
trách, chống đối) thu hẹp vào việc kết hôn, và ông nghĩ rằng khoa
phân tâm có thể giúp đưa lại một sự hiệu chỉnh – có thể là một ít nới
rộng trong luân lý giới tính, mặc dầu ông không nói rõ đích xác điều
