chúng ta, bởi chúng là những phương tiện qua đó ta chọn cách phản
ứng với thế giới (tr. 445).
Có một điều gì đúng trong quan điểm trên đây, rằng cảm xúc bao
hàm việc tin và sự đánh giá. Thí dụ, tức giận đối với một ai đó bao
hàm việc tin rằng, y đã làm điều gì sai. Nhưng nếu khi hết tin rằng, y
không làm điều đó hoặc không thấy đó là sai, thì nỗi tức giận cũng
biến đi. (Cũng vì vậy, những người thuộc phái Khắc kỷ [Stoics] đã
từng tìm cách chữa trị chúng ta khỏi các cảm xúc bằng cách thuyết
phục ta hãy đừng lo lắng gì khác ngoài việc trau dồi đức hạnh của
chính mình chúng ta). Nhưng nhiều điều mà chúng ta chăm lo − hoặc
về sức khỏe và khỏi đau ốm, hoặc về sức hấp dẫn tình dục nơi kẻ
khác, hay về hạnh phúc cho con cái ta − những điều chăm lo ấy xem ra
không phải là vấn đề của lựa chọn cho bằng là một vấn đề sinh vật
học. Về cảm xúc và lo lắng, xem ra Sartre đã có phần quá cường điệu
ở đây.
Sartre cho rằng ta có trách nhiệm về những đặc tính lâu bền thuộc
nhân cách hay tính tình của chúng ta. Ông biện luận rằng, ta không
thể khẳng định ‘Tôi là kẻ nhút nhát’ (hay tôi là người yêu đương nồng
nhiệt, hoặc tôi không có khả năng cho công việc này) như thể các điều
đó là những sự kiện không thể thay đổi, giống như ‘Tôi là đàn ông, là
người da đen, là người cao thước bảy’, bởi những điều diễn tả ở phần
đầu tùy thuộc vào việc chúng ta cư xử trong một số hoàn cảnh nào đó,
và chúng ta luôn có thể tìm cách cư xử khác đi. Nói rằng ‘Tôi là người
xấu’ (hay là người hấp dẫn, quyết tâm, hay dễ nản lòng) không có
nghĩa là khẳng định một sự kiện tất yếu đã có trong hiện hữu, nhưng là
lường trước ta sẽ hành động ra sao, phản ứng trong tương lai thế nào,
và sẽ có những lựa chọn nào về điều đó (tr. 459). [Lời phê phán của
tác giả:] Dẫu vậy, một lần nữa, chúng ta cần tích hợp điều gì đúng
trong suy nghĩ của Sartre với những sự thật càng ngày càng hiển nhiên
về những ảnh hưởng của di truyền trên nhân cách và giới tính.
