Với thận trọng đặc biệt, Darwin từ ban đầu đã không minh thị nói
quan điểm của ông rằng con người đến từ những tổ tiên giống loài khỉ.
Vào cuối tác phẩm Nguồn gốc, ông đã cho phép mình diễn tả chỉ với
một phát ngôn giảm thiểu “đặc biệt Ăng-lê” (typically English), rằng
“ánh sáng sẽ được chiếu sáng lên nguồn gốc của con người và lịch sử
của nó”. Nhưng đối với độc giả của ông, thì con mèo − hay ta phải nói
là con người vượn? − đã luột ra khỏi giỏ xách, và Thomas H. Huxley,
người hỗ trợ khoa học thẳng thừng của ông, đã biên soạn chỉ bốn năm
sau đó một quyển sách về những nguồn gốc tiến hóa của con người.
Năm 1871, Darwin cuối cùng đã cho xuất bản những tư tưởng của
chính mình về sự Tiến hóa của con người trong tác phẩm Nguồn gốc
của con Người (The Descent of Man). Với tính kỹ lưỡng quen thuộc
của mình, ông đã duyệt lại những chứng nghiệm giải phẫu, y học, phôi
[thai] học và hành vi cư xử về tính họ hàng bà con của chúng ta với
các sinh vật khác, lưu ý về những “điểm thô sơ” làm lộ chân tướng, thí
dụ như điểm nhỏ trên vành tai của chúng ta được ông suy luận như là
kết quả của sự gấp nếp lại của vành tai nhọn của tổ tiên xa cách của
chúng ta.
Sự Chọn lọc của chủng loại, bao gồm cả chúng ta, bắt đầu từ
những hình thức đơn giản hơn của cuộc sống là điều ngày nay được
các nhà Sinh vật học nhìn nhận không còn phải như một lý thuyết,
nhưng như là một sự kiện. Có những thực nghiệm hiển nhiên trực tiếp
về gốc tổ chung của chúng ta với các sinh vật khác. Khoa Giải phẫu
đối chiếu cho thấy cơ thể của con người có cùng một cấu trúc tương tự
như ở các động vật có xương sống khác: bốn chi thể tay chân với năm
ngón vào cuối mỗi tay và chân. Sự tương tự sát gần của cơ thể chúng
ta với loài khỉ, và nhất là với loại khỉ lớn không đuôi (apes), là điều
hiển nhiên. Phôi (embryo) người đi qua những giai đoạn phát triển
trong đó nó giống như phôi của các hình thức sự sống cấp dưới. Trong
cơ thể con người có những dấu vết của những hình thức cấp thấp, thí
dụ, một vết tích cái đuôi. Hóa sinh của cơ thể chúng ta − tế bào,
