Những tiêu đề các tiết đoạn của chương sách về con người của
Wilson cho thấy một tầm mức kinh khủng các dữ liệu mà ông hy vọng
sẽ đem vào cho những tham vọng giải thích của ông: Tính tạo hình
của Tổ chức xã hội; Đổi chác và Vị tha hỗ tương; Kết nối, Giới tính và
Phân chia lao động; Vai trò và Đa thần; Thông tin; Văn hóa, Nghi thức
và Tôn giáo; Đạo đức; Thẩm mỹ; Lãnh thổ và Bộ lạc; Tiến hóa xã hội
nguyên thủy; Tiến hóa xã hội hậu thời; và − hãy chờ xem − Tương lai.
Không gì − xem ra như thế − còn lại bên ngoài ranh giới của Sinh học
xã hội!
Trong tác phẩm tiếp theo của ông, Về Bản tính con người (On
Human Nature), năm 1978, Wilson biện luận với nhiều chi tiết hơn,
rằng phương cách độc nhất để hiểu được Bản tính con người là nghiên
cứu nó như thành phần của những khoa học tự nhiên. Nhưng oái ăm
thay, trước đó ông lại đã có nói tập sách này không phải là một công
trình khoa học, nhưng là một công trình về khoa học: “Một tiểu luận
suy nghĩ về những hệ quả sâu xa sẽ nối tiếp xảy ra như lý thuyết xã
hội, mà về lâu về dài sẽ gặp cái thành phần của những khoa học tự
nhiên, nhưng quan trọng hơn chúng”. Những chương chính có phần
thực nghiệm hơn, khẳng định rõ về những nhân tố bẩm sinh trong gây
hấn, dục tính, vị tha và tôn giáo của con người. Nhưng phần đầu và
phần cuối của tập sách thì nói về những “song đề tâm linh” (“spiritual
dilemmas”) hệ quả sự thật của tiến hóa. Nhà khoa học sinh vật nay trở
nên triết gia! (Tôi sẽ nói thêm ít điều về những vấn đề này ở chương
kết thúc).
Wilson tiếp tục viết thêm nhiều sách quảng bá, bình dân, màu sắc
triết học. Hẳn ông là một con người nhiều nghị lực, tinh thần ham mê
sách vở (cả khoa học lẫn nghệ thuật), hùng hồn không kiệm lời, và cả
một chút nhiệt thành rao giảng. Trong Tính Đa dạng của Sự sống (The
Diversity of Life) và Yêu thích Sự sống (Biophilia), ông đã vận động
tìm cách chấm dứt sự tiêu diệt nhiều chủng loại trên trái đất này do
con người gây ra. Trong Nhà tự nhiên học (Naturalist), ông cho ta đọc
