quyển Tự truyện của ông, gồm cả những tranh luận lớn về Sinh học xã
hội. Và trong Sự Trùng hợp (Consilience), năm 1998, ông tiếp tục chủ
trương sự hợp nhất mọi ngành tri thức − gồm cả những khoa học xã
hội và nhân văn − dưới ngọn cờ khoa học. Tính hợp nhất mà ông nêu
ra đôi khi có vẻ quá khích, nghĩa là giản lược mọi nguyên lý khoa học
khác vào những quy luật của khoa học vật lý. Nhưng một ít nơi khác,
ông lại rời bỏ lập trường này và chấp nhận sự phát xuất đích đáng của
những đặc tính mới được khám phá và không thể giản lược vào những
hệ cấp thấp hơn. Ông xác định niềm tin của tư trào Khai sáng vào khả
năng tiến bộ không giới hạn của con người là điều được chứng thực
bởi hiển nhiên của khoa học − điều này xem ra như là một yếu tố (có
phần thơ ngây) của niềm tin thế tục tiềm ẩn dưới những biện lý khoa
học.
Wilson là một con người của sứ mệnh: đem áp dụng các lý thuyết
tiến hóa, sinh vật học dân cư, di truyền học, khoa học thần kinh vào
mọi lĩnh vực của cuộc sống con người – và có lẽ để giải thoát thế giới!
Chương trình Sinh học xã hội của ông – tìm cách giải thích những
hiện tượng xã hội của con người thông qua ngôn ngữ áp bức của chọn
lọc, và như thế qua khái niệm các di tố, và cuối cùng cũng có thể qua
khái niệm của vật lý (?) – đã thẳng thừng chống lại định đề của
Durkheim về tính không thể giản lược của các sự kiện xã hội. Điều
đó đe dọa đến cả nội hàm tri thức của Nhân chủng học và Xã hội học,
và xem ra không biết đến những khía cạnh văn hóa của cuộc sống con
người.
Sự kiện này giải thích những phê phán đạo đức và chính trị chống
lại Sinh học xã hội − một số những phê phán đó đến từ những đồng
nghiệp xuất sắc của Wilson trong phân khoa Sinh vật học ở Harvard:
Richard Lewontin và Stephen Jay Gould. Có một cảm xúc nặng nề
nghĩ rằng khi nhấn mạnh những yếu tố sinh học trong cuộc sống của
con người và xem nhẹ vai trò của văn hóa, Wilson đã (có thể là vô ý)
củng cố sức lực cho những khuynh hướng phản động trong xã hội Hoa
