mạch và phổ cập thuộc Bản tính con người, thí dụ như đi đứng, ăn nói,
giao hợp mặt đối mặt. Nhưng Văn hóa lại đã tác tạo ra những dị biệt
trong nhiều điều chúng ta làm; chúng kích động ngôn ngữ nào ta dùng,
điệu nhạc nào ta nghe ta hát ta chơi, và những gì làm trước và sau khi
giao hợp (và có lẽ cả những phong điệu tổ chức các hội nghị về giới
tính!).
(b) Tiền đề chính thứ hai là những cơ cấu tâm lý phát triển của
chúng ta là những “thích ứng” đã được chọn lọc qua nhiều thế hệ tổ
tiên ta. Có điều quan trọng ở đây là cần phân biệt giữa một “thích
ứng” (“adaptation”) và điều thuần túy “mang tính thích nghi”
(“adaptive”). Một hành xử mang tính thích nghi là điều đưa lại một sự
sinh tồn tốt hơn và một sự tái sản xuất trong những hoàn cảnh hiện tại.
Thí dụ, vào trường Cao đẳng hay Đại học được giả thiết là sẽ đưa đến
một cuộc sống kinh tế tốt hơn và do đó (có lẽ) sẽ có đông con cái hơn;
và nếu vậy thì “mang tính thích nghi” liên quan đến những hoàn cảnh
hiện tại. Rõ ràng nó không phải được chọn lọc trong thời tiền sử của
loài người! Ngược lại, điều được gọi là một “thích ứng” là điều không
bao hàm sự kiện đang được thích nghi bây giờ. Có lẽ một dữ kiện (có
thể thường là trong giới nam nhân) dễ tức giận và gây hấn trong những
hoàn cảnh bất mãn đã được chọn lọc (có lẽ thôi, bởi có tranh luận),
nhưng từ đó không thể cho rằng một tính tình như thế sẽ dẫn đưa đến
sự sinh tồn và tái sản xuất trong xã hội ngày nay, trong đó dao găm và
súng đạn có sẵn và cảnh sát luôn thường trực.
(c) Tiền đề thứ ba của Trường phái Santa Barbara là tâm thức
con người phát triển gồm có một số những “thích ứng” với cách sống
của các tổ tiên xa cách của chúng ta − những người săn lượm thuộc
Thời kỳ Đồ đá, nghĩa là thời Pleistocene cách đây khoảng 1,7 triệu
năm (được nặng nề mang nhãn hiệu là “Môi trường của Thích ứng
Tiến hóa”: “The Environment of Evolutionary Adaptedness”). Nếu
quả thật là như thế, chúng ta sẽ không bỡ ngỡ nếu di sản tâm lý của
chúng ta không chút nào thích ứng tốt với những nền văn minh hiện
