trở nên tốt cách nào đó bởi hành động tốt và trở nên xấu cách nào đó
nếu hành động xấu” (4.4.5).
Cuộc sống thông thường của con người, điều động bởi niềm tin vào
một tự ngã tự trị, được biểu lộ là rất lệ thuộc, tùy vào những năng lực
được quyết định bởi những hành động trước đó. Yajnavalkya nói tiếp:
“Một người phân hóa mình cho thích hợp với ham muốn của mình,
hành động cho thích hợp với ý định của mình, và kết thúc bằng cách
thích hợp với hành động của mình”. Điều ấy có nghĩa, chúng ta được
điều tiết trong tâm lý một cách mà trong những hoàn cảnh bình thường
không thể hành động một cách tự do. Chúng ta hành động bởi ham
muốn, ham muốn là hiệu quả của hành động trước đó, hành động
trước đó lại đã được lập trình từ trong vô thức. Ham muốn này biểu lộ
chính nó là xung lực cho hành động. Hành động này để lại trong ký ức
một ấn tượng, ấn tượng này lại tiếp tục xác định cho bản chất của một
ham muốn khác, và ham muốn này lại là nguyên nhân cho hành động
trong tương lai. Như thế, ở đây, là bức ảnh thế bí của con người như là
một vòng quay nô lệ tâm lý. Một phần lớn yoga và thiền định Ấn Độ
nhắm chủ đích giải thoát ta khỏi tình trạng giới hạn và điều kiện hóa
này.
TOA THUỐC
Áo nghĩa thư nói chung là lạc quan về khả năng đạt được tự do tối
hậu. Nhưng Brihad Aranyaka Upanishad đã không đưa ra một đơn
thuốc chữa trị nào. Một công việc lớn của các tác giả hệ thống thời sau
là đưa ra một giải thích mạch lạc và nhất quán về Áo nghĩa thư này
cũng như về các Áo nghĩa thư khác, vạch ra một con đường đặc trưng
đưa tới tình trạng tối hậu mà các thư văn này đã mô tả. Như chúng ta
sẽ thấy, những giải thích khác nhau đã xuất hiện và có những khác biệt
lớn về bản tính của thế giới và của tự ngã.
Diễn tả một cách chung, con đường của Áo nghĩa thư về sự tự do
đòi hỏi một loại tri thức riêng biệt. Tri thức bình thường không cắt đứt
được những dây xích nô lệ của chúng ta. “Đi vào bóng đêm mù tối, là
