“Cửa Ô ơi, cửa Ô đau khổ
Bốn ngả âm u
Nhà ta thuê, mái gục tự mùa thu
Gác cô độc hướng về phường Dạ Lạc
Đêm đêm dãy đài canh tan tác
Bốn vực nhạc động vẫy người
Dãy đèn treo ánh đỏ quạnh máu đời
Ta về gác chiếu chăn gào tự tử
..............................
… Ngã tư nghiêng nghiêng xe xác
Đi vào ngõ khói Công Yên
Thấy bâng khuâng lối cỏ hư huyền
Hương nha phiến chập chờn mộng ảo
Bánh nghiến nhựa đường nghe xào xạo
Ai vạc xương đổ sọ xuống lòng xe
Chiếc quỷ xa qua bốn ngả ê chề
Chở vạn kiếp đi hoang ra khỏi vực…”
Tâm trạng Văn Cao ở thời gian đó không phải là tâm trạng của kẻ làm cách
mạng tích cực mà chính là tâm trạng của nghệ sĩ với tất cả rung cảm chân
thành. Nhìn thấy thảm trạng xã hội Văn Cao bi phẫn thét lên “Ta về gác
chiếu chăn gào tự tử”. (Nhưng câu thơ này đến lúc được in trên tờ Tiền
Phong lại đổi thành: “Ta về gác gió cài then cửa rú” có lẽ vì lý do nào đó
hơn là tự ý tác giả). Văn Cao bị dồn ép, xô đẩy vào một ngõ cụt. Văn Cao
vùng lên phá phách bằng nghệ thuật thấy chẳng ích gì, nên phải dấn thân
vào ngả khác, chưa hẳn ngả ấy bây giờ đã hợp với tâm hồn và xoa dịu nỗi
khắc khoải mà Văn Cao mang từ tuổi ấu thơ tới trưởng thành.
Với tài năng phong phú, Văn Cao không từ bỏ một hình thức nghệ thuật
nào. Văn Cao vẽ, viết, làm nhạc và hoạt động cách mạng. Ở mỗi bộ môn
Văn Cao đều xuất sắc.
