nhưng nội dung vẫn chỉ chuyên chở nội tâm với ít nhiều quá khứ trộn lẫn
hiện tại.
Nói cho đúng, giai đoạn này, Mai Thảo chỉ là nhà văn tình cảm. Chính vì
tình cảm chan chứa ở trong lòng nên cái được viết ra, được nói lên hoàn
toàn nằm trong lãnh vực “chủ thể” với tất cả cái “tính bản thiện” hiện rõ
ràng trong cách “thu xếp”, “dàn trải” cốt truyện và nhân vật. Không có sự
quá độ trong văn chương cũng như ý nghĩ ở Mai Thảo. Nó chung chung.
Nó không đau cái đau xé ruột mà cũng không vui cái vui hồn nhiên. Nó
thoang thoảng như mùi hương thiên lý về khuya. Nó lãng đãng như phiến
mây trong vòm trời bát ngát. Nó là cái cay đắng vừa phải, cái chua chát
chịu được. Nó là bản chất đôn hậu trong một người có ý-thức.
Tháng Giêng cỏ non nói về một người nông dân tên Sạng bỏ vợ con vào
Nam vì bị nghi làm chỉ điểm cho “Tây đoan” bắt rượu lậu trong nhà người
anh em chú bác. Anh Sạng đối với tác giả có nhiều kỷ niệm. Lúc vào Nam,
tác giả gặp lại Sạng thì biết anh đã có thêm một người vợ người Nam. Nay
vợ con Sạng ở Bắc cũng di cư vào, sự tình trở nên rắc rối. Nhưng rồi Sạng
thu xếp cho Nam Bắc một nhà, vui vẻ cả. Đây, cái lối dựng truyện của Mai
Thảo cách đây hơn 10 năm nó như thế với những đoạn văn thật đẹp:
Thời gian nghiêng đi. Từ ngày gặp anh Sạng, đến nay đã được sáu tháng.
Trong thành phố rộng lớn, cuộc sống tiến tới là sự kết thành của những lớp
đổi thay mãnh liệt. Mỗi ngày một hình thức mới. Mỗi ngày một màu sắc
mới, một tâm tình mới.
… Vậy mà mùa Xuân đã về rồi. Mùa Xuân của những ngả đường cỏ non,
của những ngày khởi đầu nhung lụa, của những đợt khói hương thơm ngát
trong đêm Giao Thừa, của buổi gặp lại, của ngày trở về. Mùa Xuân tự do
thứ nhất ở đây vẫn chứa đựng cái hình ảnh muôn đời đôn hậu của Đoàn
Viên…
(Tháng Giêng cỏ non, trang 20)
