Còn “Cái lưới an toàn” chỉ là một ích kỷ, một đè nén, một đổ vỡ ngay từ
khởi đầu của tình yêu mới nhen lửa. Và những Thân, Tuần Hương, Chuẩn
cùng những tiếng động đi qua ngôn ngữ trong “Chân dung thành phố” đến
“Bước chân ngoài hành lang”, tất cả, tất cả đều toát ra và đẩy đến nỗi nhức
nhối, buồn buồn như bệnh phong thấp của người già những hôm thay đổi
tiết trời cuối năm.
Qua những truyện ngắn của Mai Thảo, người đọc hình dung thấy vùng đất
đai mà Mai Thảo đã phác định và đang tiến tới đúng là “vùng đầu gió”. Ở
đó, Mai Thảo đã dùng tài năng và trí tuệ để bám chặt vào mỗi phân vuông
suy cảm trước khi hình thành tác phẩm. Người đọc có cảm tưởng một phần
sự thực của cuộc sống đã xâm nhập vào bản thân tác giả để trở nên những
ám ảnh triền miên suốt ngày, suốt tháng.
Trong Dòng sông rực rỡ cũng vậy, Mai Thảo vẫn đi tìm tình yêu, thứ tình
yêu trong chia lìa chỉ vì chưa gặp được tình yêu lý tưởng như trường hợp
Tuyền của “Bước đi một bước”, như trường hợp Vũ Xuân chết trần truồng
bên dòng sông với lời sỉ nhục, dòng sông ở đây được Mai Thảo coi như
Định Mệnh:
Phía Đông Bắc của thành phố này, mày biết không, có một vùng trời đất
đêm ngày nguy nga, ở đó, ngày cũng như đêm, đất bốc hào quang, nước
dồn ánh sáng, những cuộc đời hèn mọn nào cũng là sự kỳ diệu hân hoan
của sao trời sa số hằng hà muôn phương họp mặt. Ở đó, mày biết không,
ngày cũng như đêm, mỗi thước vuông không khí là một phiến ngực trần
chói lọi thở, gió và nắng chan hoà lẫn nhau, ở đó là niềm kiêu hùng tạm vỡ
cuối cùng của tạo vật, và tất cả, như thế, chỉ bởi có một dòng sông rực rỡ
chảy qua. Ngày xưa hoang đường và hằng cửu của bình yên có lẽ ẩn náu ở
đây, dưới thăm thẳm đáy cùng của dòng sông rực rỡ. Có lẽ. Mày, tao đi
đây. Đã hết ngạc nhiên, thôi chẳng đợi chờ, cười ngất vào cuộc đời ném
lại, cất bổng mình bay, tao đi đây!.
(Dòng sông rực rỡ, trang 37-38)
