(“Tiếng cười trên ấy”, Bản chúc thư trên ngọn đỉnh trời, trang 58).
Dắc là tên lính đánh thuê trong đoàn quân viễn chinh Pháp năm nào. Nó đã
bắn giết hung bạo dể rồi chết dưới nanh vuốt của thú rừng như một con vật
khốn nạn biết ăn năn.
Tập Bản chúc thư trên ngọn đỉnh trời gồm 10 truyện, ở đó, Mai Thảo đã
dùng tài hoa của mình để phô diễn tất cả những nét tinh vi của nghệ thuật.
Mỗi truyện là một tấm thảm quý với công trình điêu luyện do nghệ sĩ hình
thành. Nhất là truyện “Người đàn bà trong vòng đai trắng”, với không khí
của vùng đất “tề” tang tóc, khủng khiếp, với bao nhiêu lo âu, tính toán của
những người “vượt đai” vào Thành, với tâm trạng của kẻ ở, người về,
những ai đã trải qua cái trạng huống đó mới hiểu rõ và mới cảm thấy những
gì Mai Thảo viết ra nó hoàn toàn không nằm trong lãnh vực tiểu thuyết mà
nó gần với sự thực nhất, người nghệ sĩ ở đây, chỉ ghi nhận và dùng nghệ
thuật để diễn tả mà thôi:
Vùng tiếp giáp giới tuyến vừa mở ra, không khí và cảnh vật đã bất thình
lình đổi khác. Chúng tôi đi vào một vùng không còn một dấu tích nào của
sự sống. Trên từng cây số liền, chỉ dàn ra một thứ yên lặng ghê gớm, một
thứ yên lặng rợn người. Chúng tôi đi trên một vùng đất chết, một thứ nghĩa
địa, một thứ sa mạc. Những ngọn cỏ đường, những hòn đá, những mô đất
cũng như nín thở, chết sững trong yên lặng. Những cành cây như treo lủng
lẳng trên đầu những tai biến bất ngờ. Chỗ ngoặt chỗ rẽ nào cũng như chờ
rình bước chân di tới. Xó góc nào cũng như trô trố những con mắt, những
nòng súng đen thẫm, những mũi kim khí nhọn hoắt. Thước đất nào cũng
như chôn giấu những cạm bẫy, chỉ định sập xuống, những quả mình chỉ
muốn nổ tung lên. Không khí đọng lại, gờn gợn một vẻ hằn học. Vòm trời
vùng giới tuyến, những đám mây chuyển đi cũng như muốn lảng xa
người…
… Không một tiếng động, không một tiếng vang, không một bóng người,
