ngày đêm tóc đã trắng như cước, giống như trường hợp Ngũ Tử Tư thời
Chiến Quốc.
Cô Tơ không lên Ấp Thảo thì cậu Lãnh Út xuống vậy. Lãnh Út xuống núi
vì mê tiếng đàn, câu hát để khoả lấp nỗi cô đơn dù rằng phải trả bằng sinh
mệnh một con người, vì đã “trên dưới nghìn đêm rừng rồi, gà ở Ấp Thảo
chỉ có gáy chõ vào một chén rượu của một con người này”.
Bá Nhỡ tay không, lần thứ ba, đến nhà cô Tơ. Người thương nữ gặp lại kẻ-
mê-mình,“Nhớ quê chàng lại tìm đường thăm quê”. Lần này người nghệ sĩ,
Bá Nhỡ quyết cầm vào cây đàn đựng trong buồng thờ. Hắn đã nghĩ kỹ và
an tâm chịu mọi hậu quả. Cô Tơ không muốn, thành thực không muốn để
người nghệ sĩ “có lòng” kia phải chết bi thảm, dù rằng cái chết đó rất nghệ
thuật và để cho ông Chánh Thú được sớm đầu thai kiếp khác. Nói tình tứ cổ
xưa vẫn vậy, đã không biết thì thôi, một khi biết, đố ai gỡ nổi, huống hồ
“cuộc vui” này để “chi phí” cho vụ “ân oán giang hồ”. Cô Tơ đã xin với
linh hồn ông Chánh Thú tha cho Bá Nhỡ, nhưng xin đã ba lần mà hồn ma
vẫn chẳng chịu. “Cô Tơ hoa mắt, nghẹn nơi họng và trong người như có ai
đặt hoả lò”.
Thế rồi cái gì phải đến, đã đến. Cậu Lãnh cầm chầu, cô Tơ hát và Bá Nhỡ
cầm đàn. Định mệnh nào đó thật phũ phàng, nó dìm chết từng số phận dần
dần như thuốc độc ngấm sâu vào cơ thể.
“Chiếc cáng điều ấp Mê Thảo đã dựng giữa sân nhà cô Tơ, hai đầu gác lên
hai cái trấu gỗ ối già. Cậu Lãnh vẫn chưa tỉnh rượu…”
Thế là từ đây, từ giây phút này, nguồn đam mê bắt đầu rót xuống nhịp
phách, tiếng đàn, câu hát, khổ trống những tiếng bi thảm như chiếc búa
đóng vào cá “săng”. Ở đây, Nguyễn Tuân đã dùng những “ngón” mầu
nhiệm của văn chương để diễn tả một kỹ thuật tuyệt luân của nghề đàn hát.
Người đọc bị Nguyễn xô đẩy vào thế giới âm thanh, quyện vào màu tang
tóc rồi vã xuống vũng máu tanh ngòm nhuộm hồng vóc dáng kẻ chơi đàn,
cây đàn tử thần, với niềm say mê vô độ.
