biết của riêng mình và do nghề nghiệp nhiều hơn là ý nghĩa thực tế mà cuộc
đời đã tạm thời coi như có giá trị, vì cho đến hôm nay chưa ai xác định
được rõ ràng về hai chữ tiểu thuyết.
Vậy tiểu thuyết là gì, có mấy loại?
Theo Tự điển Larousse du XXe Siècle thì tiểu thuyết là một tác phẩm
tưởng tượng, được kể lại thành văn với sự phiêu lưu tưởng tượng sáng chế
ra và phối hợp để gây sự chú ý cho người đọc”. (Roman, œuvre
d’imagination, récit en prose d’aventures imaginaires inventées et
combinées pour intéresser le lecteur). Nếu theo đúng nghĩa trên, tiểu thuyết
chỉ có một loại thôi, vì dù là truyện “quái đản bất kinh”, dù là “gần cõi đời
thiết thực”, người sáng tác vẫn phải phóng hồn mình để tìm hiểu, để tưởng
tượng, sáng chế và phối hợp với đầy đủ mọi yếu tố quan trọng lồng trong
một khung cảnh, một bố cục “quái đản” hay “gần đời” để gây sự cảm
thông, và “bắc cầu liên hệ” giữa tác giả – độc giả trong không khí nghệ
thuật, cho quên “cõi đời ô trọc” này đi được phút nào hay phút ấy.
Trong cuốn Khảo về tiểu thuyết, Vũ Bằng đã làm việc hết sức cẩn thận và
đề cập một cách có hệ thống diễn tiến của từng mục trong 16 chương, từ:
“Mới, mới luôn luôn”, “Viết truyện gì?”, “Truyện quái đản bất kinh”, “Chủ
đề với truyện”, “Tiểu thuyết mới!”, “Tiểu thuyết với thuật tả chân”, “Một
nhân vật sống”, “Thuật tả chân ngôn ngữ”, “Thuật tả chân tư tưởng”, “Tiểu
thuyết nên viết bằng giọng văn gì?”, “Nhà tiểu thuyết có nên làm văn
không?”, “Viết tiểu thuyết nên dùng ngôi thứ mấy?”, “Nghề viết tiểu
thuyết” để đi tới một kết luận nhằm xác định thái độ trước vấn đề được đặt
ra về phía người viết tiểu thuyết cũng như người đọc tiểu thuyết.
"Sinh ra trong cõi đời vật chất này, văn nhân, thi sĩ, tiểu thuyết gia không
còn thể là những ông Tolstoi được nữa, họ cũng phải sống, họ cũng cần
phải có tiền, nhưng chúng ta không nên vì thế mà giảm lòng kính họ.
Bao giờ và ở nước nào cũng vậy, địa vị của văn nhân cũng đặc biệt trong
một nền văn minh thường thường, cái sứ mệnh của văn nhân cũng được
định đoạt rõ rệt bởi chính những sự nhu cầu của người dân. Văn nhân sẽ là,
và chính bây giờ cũng đã là một chuyên gia trong một xã hội có toàn những
