MƯỜI KHUÔN MẶT VĂN NGHỆ - Trang 78

Theo anh, đã sống phải nếm đủ mùi đời mới thực là sống, còn bôn ba theo
đuổi danh lợi rồi chết im lìm thì chỉ là sống một cách què cụt, thiếu sót. Vũ
Bằng cho rằng một số nhà đạo đức sẽ chê trách anh về lối sống hưởng thụ
đó, nhưng không vì thế mà Vũ Bằng từ chối bản chất đích thực mình. Anh
nghĩ, mình có tội ác nói trắng ra, chẳng sợ gì mà giấu. Do đó các tội lỗi,
nếu thật là tội lỗi, Vũ Bằng đã viết ra và viết thành thực trên giấy trắng mực
đen trong 40 năm nói láo và Phù dung ơi! Vĩnh biệt!
Tuy nói vậy, chứ Vũ Bằng còn ham làm việc lắm. Anh thường nói với tôi,
anh ước mong viết một quyển truyện dài trường giang nói về chiến tranh
Việt Nam bắt đầu từ lúc ta đánh Pháp tạm đề là Xóm Mả Đỏ, câu truyện
lồng trong một gia đình di cư giữa bối cảnh lịch sử đấu tranh mấy chục năm
trời của toàn dân nước Việt. Nói xong anh nhìn tôi – "Này, nói thế thôi, chứ
vấn đề cơm áo thế này, có lẽ đến chết cũng chả viết nổi. Nhưng phải nói
thực, nếu trời còn cho sống lâu, tôi sẽ viết 2 cuốn sách, một cuốn mang tựa
đề Rận ở trong chăn báo chí và Chân dung của một người tên là Tôi. À, còn
điều nữa, tôi không có ước vọng lớn lao, nhưng nếu hoàn cảnh cho phép,
tôi sẽ làm một tuần báo lớn như tờ Gringoire, Candide về hình thức, phần
nội dung, bài vở thì mới lạ hơn và bình dân hơn, kể cả về các mục đến cách
trình bày”.
Đó, chân dung Vũ Bằng với ngần ấy ước vọng ở mức tuổi gần 60. Ước
vọng tuy không lớn lao nhưng thời gian và cơm áo có cho phép Vũ Bằng
thực thi dự định? Riêng tôi, tôi cầu chúc cho ước vọng của Vũ Bằng thành
sự thực, nhưng khi nhìn thẳng vào đời sống của Vũ Bằng, dưới mái nhà
nhỏ bé bên chân cầu Tân Thuận, tự nhiên trong lòng tôi thấy xót xa. Tôi
biết rõ hoàn cảnh và trường hợp ra đời cuốn 40 năm nói láo. Nếu Vũ Bằng
không cần tiền để trang trải tiền hộ sinh cho vợ đẻ và trả nợ thì còn lâu độc
giả mới được nghe Vũ Bằng nói láo. Chính vì cần tiền nên cứ vào khoảng 3
giờ sáng, Vũ Bằng một mình một bóng vừa viết 40 năm nói láo vừa ngồi
hứng từng chậu nước đổ vào bể chứa cho vợ nấu cơm và giặt giũ. Buổi trưa
đến cây xăng “Cống bà xếp” ngồi giữa hơi xăng và đống dầu mỡ mà viết,
vì về nhà con còn nhỏ, la hét um sùm không viết nổi. Có lúc nhà in giục
gấp quá, Vũ Bằng viết luôn tại nhà in, được trang nào đưa sắp chữ ngay