chốc sẽ là xong. Nghe nói vậy và thấy bạn khóc, Gixipput ngạc nhiên, hồi
lâu không nói gì. Mặc dầu tình yêu của anh không sâu sắc lắm, nhưng nó
cũng đủ mạnh để đánh ngã trong chốc lát lòng bao dung của anh, nhưng rồi
lòng bao dung cũng lấy lại ngay thế thắng và thầm bảo anh rằng tính mệnh
bạn là đáng quý hơn sự chiếm hữu Xôphrôni. Nghe như vậy và nước mắt
anh cũng trào tuôn theo nước mắt của. Titut, anh vừa khóc vừa trả lời:
- Titut ơi, nếu có thể trách hận nhau trong một trường hợp mà anh rất cần
an ủi thì tôi muốn trách anh sao lại giấu giếm bạn lâu thế về mối tình nồng
nàn làm anh héo hắt. Anh nghi ngờ lòng trung thực của bạn hay sao mà giữ
chuyện đó làm điều bí hiểm? Anh nên biết rằng ta không nên che đậy điều
gì trong lòng ta trước tình bạn, nó phải đọc mọi tình cảm trong lòng ta để
tán thành nếu là chính trực, và can đảm bài bác nếu không như vậy. Song
hãy dẹp những chuyện đó và nói luôn tới điều anh dang quan tâm, nhất là
trong lúc này. Anh yêu Xônphôni, tôi chẳng lấy gì làm lạ, có lạ chăng là
nếu anh không yêu nàng. Hẳn là vẻ cực kỳ diễm lệ của nàng đã khiến anh
xúc động, lại càng xúc động hơn vì sự tinh tế cao quý của nàng, khao khát
thâu tóm ngay lấy tất cả cái gì, cũng như nàng, có tính chất ưu việt và hiếm
có. Vậy mối tình của anh đối với nàng là hợp lý còn anh thì không hợp lý
khi than phiền số phận đã cho nàng làm vợ tôi, vì nghĩ mà không thú với tôi
rằng nếu nàng lấy người nào khác, thì anh có thể yên tâm yêu nàng hơn và
đỡ băn khoăn hơn. Nhưng nếu anh còn giữ được trí minh mẫn thì anh phải
nhận rằng nàng rơi vào tay tôi là tốt hơn hết, cho hạnh phúc và lợi ích của
anh. Vì bất cứ kẻ nào khác, ở vào địa vị tôi, hẳn là sẽ ưng làm loại ý mình
hơn là toại ý anh. Còn tôi đã là bạn thân của anh, nếu như anh cung coi tôi
là bạn thân, thì anh phải chờ đợi ở tôi một sự gì khác hẳn. Từ khi tình thân
kết hợp hai ta, tôi không nhớ có gì mà tôi không chia xẻ với anh, mà anh
không cùng làm chủ ngang với tôi. Tôi cũng sẽ không đặt ngoại lệ cho
trường hợp này, dù sự việc có tiến hành sâu hơn hiện thời nữa, song sự việc
chưa sâu đến mức khiến cái gì định dành cho tôi lại không thể chia xẻ
chính đáng cho anh mà không tổn thương đến sự ngay thẳng và lễ độ. Anh
hãy cứ tin là sự việc sẽ như vậy, và trong dịp này nếu tôi không chịu để cho
