Vì sao lại có ngôi tháp Trung Quốc tại đây? Có phải là do người Trung
Quốc tạo dựng theo như sự ghi chép của ngài Huyền Trang không? Ngài
từng kể đã đi qua một thôn cách biệt thế giới bên ngoài, nơi đó có khoảng
300 hộ dân toàn là người Hán, họ là những nạn nhân trốn thoát khỏi tay
người Đột Quyết, đến đây định cư.
Tối đến, người chủ nhà trọ kể cho tôi nghe câu chuyện ngôi tháp Trung
Quốc. Cô khoảng bốn mươi tuổi, tính tình hoạt bát. Tôi là du khách Trung
Quốc đầu tiên mà cô tiếp đón, cô vui mừng nói với tôi: “Đó là ngôi tháp
Đông Can.”
“Đông Can là ai?”
“Họ là người Hán giống như chị vậy”- cô nói, dường như có chút ngạc
nhiên sao tôi không biết đồng bào mình sinh sống ở đây - “Họ có vài vạn
người sinh sống tại Kirgizstan, mai chị đi chợ sẽ thấy họ buôn bán mọi vật
dụng hàng ngày, không có họ chúng tôi chắc chết đói rồi.”
Sau buổi tối, hai vợ chồng chủ quán hỏi tôi, ngoài việc tìm người Đông
Can, tôi đến đây làm gì. Nhiều người xem nơi đây là chốt để lên ngọn
Thiên San. Tôi nhận ra, không dễ giải thích mục đích của mình, nhiều
người Trung Quốc còn cho tôi không bình thường, huống hồ người nước
ngoài không hiểu biết nhiều về văn hóa, lịch sử Trung Quốc. Vào thế kỷ
thứ VII, một vị tăng Trung Quốc sang Ấn Độ tìm cầu chân đế Phật giáo, và
nay tôi là người nối gót ngài. Có rất nhiều việc phải giải thích, tôi không
biết nên bắt đầu từ đâu. Trong lúc tôi đang tìm câu trả lời đơn giản nhất, đột
nhiên cô chủ chắp tay như người xuất gia hỏi: “Chị biết ngài Huyền Trang
không?”
Tôi kinh ngạc chưa kịp phản ứng thì cô bỏ đĩa xuống và đi ra ngoài. Lát
sau, cô quay lại với tấm bản đồ lớn, chồng cô dọn dẹp bát đĩa qua một bên,
và giúp trải bản đồ ra bàn. Quả thật, tôi không tin vào mắt mình. Góc phải
bên dưới bản đồ là ngài Huyền Trang, y hệt như bức tượng tôi nhìn thấy ở
tháp Đại Nhạn. “Ngài là anh hùng của chúng tôi”- cô nói - “Ngài đã ghi
chú vô cùng chính xác tường tận về đất nước chúng tôi, chúng tôi rất cảm
