vì nước quá sâu. Lúc ngồi trên xe đi dọc hồ, tôi nhìn thấy ngọn Thiên San
đầy tuyết trắng, bên dưới là thảo nguyên và rừng rậm vô tận, nối tiếp những
mảnh đất phì nhiêu bên đường. Cây bạch dương và nhành táo lay nhẹ trong
gió.
Bên hồ, vài phụ nữ bán cá tươi. Tôi nhớ lại ngài Huyền Trang kể người
bản xứ tin trong hồ có yêu quái, “Vì thế khách du lịch đều đến đây cầu
phúc. Hồ nhiều cá nhưng không ai dám bắt”- Tôi hỏi cô chủ về điều này.
“Ngài Huyền Trang càng làm cho tôi kinh ngạc thêm, sao ông ghi chép
chính xác như vậy? Những người phụ nữ đó đều là người Nga. Chúng tôi
không bao giờ bắt cá ở đây. Thật ra thì người Kirgizstan vào những năm
1970 đã bắt đầu ăn cá. Còn những người già cho đến bây giờ vẫn không
dám đụng đến, họ sợ gặp phải những điều xui xẻo. Mẹ tôi lần đầu tiên ăn cá
bị vảy đâm vào cổ, bà cho rằng yêu quái trong hồ trừng phạt bà”- Cô cười
lớn.
Cô còn cho tôi biết, người già không bao giờ dám tắm tại hồ này, họ sợ
đánh thức quái vật ở dưới hồ. Đối với người Kirgizstan, hồ Esek là hồ
thánh. Mùa xuân đến, những người sống ở cạnh hồ đều tổ chức tế lễ, cầu
mưa thuận gió hòa và được mùa.
“Ngài Huyền Trang thật giỏi”- Cô nói với tôi - “Ngài đã đến đây 1300
năm trước, viết lại những gì mắt thấy tai nghe. Cho đến nay những ghi chép
của ngài không hề sai lệch, các nhà sinh thái học cũng không có sự ghi
chép chuẩn xác như ngài, có thể thấy được sự biến đổi của hồ Esek. Marco
Polo khi phát hiện một loại dê liền đặt tên “dê Marco Polo”, Przhevalsky
lấy tên mình đặt tên cho một loài ngựa hoang, thế nhưng ngài Huyền Trang
đã để lại cho chúng tôi những tri thức quí giá.”
Tôi khâm phục sự vô tư và nhận định chính xác của cô, dù các danh nhân
đều được lịch sử lưu lại, kỳ thật giữa họ vẫn có sự phân chia cao thấp.
Ăn cơm trưa xong, chúng tôi đến khu chợ gần nhà trọ. Lúc này, tôi
không biết mình đang đứng ở đâu. Từng quầy hàng sát nhau, bán đầy
những thứ mà tôi có thể tìm thấy tại Trung Quốc: các loại rau quả, áo quần,
