vậy? Tại sao Phật giáo cho là vô ngã? Niết bàn có phải là cảnh giới giải
thoát, là mục tiêu cao nhất mà tín chúng hướng tới? Bản chất của nó là gì?
Những câu hỏi quốc vương Mi Lan Đà đưa ra, về sau trở thành kinh điển
Phật giáo “Mi Lan Đà Vương Sở Vấn Kinh.” Kinh giải đáp cho mọi người,
nhất là với những người mới học Phật những vấn đề nan giải. Vì thế bộ
kinh rất được mọi người hoan nghênh. Ngài Huyền Trang cũng thuộc lòng.
Để giải đáp cho vua Mi Lan Đà, cao tăng trứ danh Ấn Độ Na Tiên đã đến
Bactria. Ngài dùng phương pháp tỷ dụ khéo léo giải đáp cho vua. Ví dụ về
vấn đề Niết Bàn, ngài Na Tiên hỏi: “Bệ hạ, trên thế giới này có vật được
gọi là “gió” hay không?”
“Đúng vậy, thật có gió.”
“Bệ hạ, xin đưa gió cho tôi xem? Màu sắc của nó, hình trạng, dày mỏng
hay ngắn dài.”
“Điều đó không thể! Gió không thể nắm bắt, thế nhưng trên thế gian này
thật có vật được gọi là gió.”
“Cho nên thưa bệ hạ, Niết Bàn cũng cùng một nguyên lý như vậy. Chẳng
qua không ai có thể nói được màu sắc và hình dạng của nó.”
Hiện nay chúng ta không biết rõ tại sao tượng Phật đầu tiên lại xuất hiện
vào thế kỷ thứ nhất. Có lẽ vào lúc bấy giờ có người cũng đưa ra cùng một
câu hỏi mà sau này một tín đồ Phật giáo đã trả lời: “Chân lý tối cao không
thể dùng hình tượng để miêu tả, thế nhưng không có hình tượng thì chân lý
cũng không thể hiển thị. Tư tưởng tối cao cũng không thể dùng bất kỳ ngôn
ngữ nào diễn đạt, nhưng nếu không có ngôn ngữ thì con người cũng không
thể hiểu được tư tưởng đó.” Hình tượng không thể biểu đạt tột cùng của
chân lý, nhưng nó cũng giúp con người lãnh ngộ được ý chỉ của Phật giáo,
mặc dù không thể qua lời nói mà truyền bá được cảnh giới giác ngộ.
Cũng có người cho rằng tượng Phật sớm nhất xuất hiện ở vùng Mathura
phía bắc Ấn Độ. Thế nhưng, tượng Phật tại đây đản sinh không bao lâu, thì
con cháu vua Mi Lan Đà lại muốn dùng tượng Phật của mình trước đây.
Những tượng Phật của họ ít nhiều đều mang dấu ấn thần thoại Hy Lạp. Họ
