Yogandra đề nghị tôi về nhà nghỉ - “Patna không có gì đáng xem cả, vật
gì cũng không, chỉ là thành hoang phế.” Tôi nghỉ tại một nhà trọ phía trên
thành phố, tuy cũ kỹ nhưng mọi người rất tốt, tiện lợi nhất là rất dễ rời
thành, vì nay tôi không còn muốn lưu lại Patna nữa. Lúc đăng ký trọ, tôi để
ý thấy năm, sáu binh sĩ vác súng đi lại trong phòng. Nhân viên phục vụ nói:
“Đó là nhân viên bảo vệ của quán, chúng tôi muốn khách có cảm giác an
toàn.”
Không có gì để làm, lại không thể đi ra ngoài, tôi bắt đầu thầm trách sao
lại đến đây. Ngoại trừ đảnh cốt của ngài Huyền Trang, tôi chỉ biết một điều
tại Patna, và điều này có quan hệ đến Trung Quốc. Có thể các nhà sử học
đều biết, thế nhưng nhiều người Ấn không biết điều này. Ngài Huyền Trang
cũng không thể nghĩ tới, nơi bắt nguồn của Phật giáo này về sau lại là thành
phố bị hủy diệt. Cuối thế kỷ XVIII đầu thế kỷ XIX, trước tiên là các công
ty của Ấn Độ, sau là chính phủ thực dân Anh lấy Patna làm trung tâm sản
xuất nha phiến, gia công và tiêu thụ. Thế kỷ thứ XVI, người Mughals đem
nha phiến vào Ấn Độ, ban đầu họ chỉ sản xuất số lượng ít, chủ yếu dùng cá
nhân và làm thuốc. Về sau, người Hà Lan đem nha phiến từ đây đến phía
nam Trung Quốc, nó trở thành sản phẩm hàng hóa. Khi người Anh đuổi
người Hà Lan khỏi Ấn Độ, họ tiếp tục nghề này, mở rộng dịch vụ nha phiến
để bù đắp số ngân quĩ dùng để nhập khẩu trà Trung Quốc.
Người Anh ưa chuộng trà Trung Quốc, mọi giai cấp đều thích. Thậm chí
một sử gia còn nói: “Thời kỳ cách mạng công nghiệp, nếu như các công
nhân không uống hồng trà pha đường, thì không thể kiên trì với khẩu phần
ăn đạm bạc.” Mười năm đầu của thế kỷ thứ XIX, nước Anh nhập khẩu 300
triệu bảng Anh trà Trung Quốc, nhưng sản phẩm lông cừu đưa đến Trung
Quốc lại không tìm được khách hàng. Điều này khiến nền kinh tế Anh bị đe
dọa nghiêm trọng. Năm 1832, nước Anh mua được giống trà Trung Quốc,
đem trồng thử tại vùng Assam Ấn Độ, thu được thành công. Khí hậu Ấn
Độ rất thích hợp để cây trà sinh trưởng. Lá trà nhanh chóng phát triển ở đại
lục này, những loại trà ngon nhất lại được đưa về Luân Đôn, thế nhưng vẫn
