những lời chì chiết của cha. Thế nhưng, sâu bên trong tôi vẫn là sự
phản kháng, tôi tự hỏi tại sao giá trị con người chỉ được đánh giá
qua khả năng diễn thuyết hay thể thao mà không phải là điều gì
khác? Tại sao cha mẹ có thể áp đặt mục tiêu rồi bắt ép con cái phải
hoàn thành, bất chấp khả năng thật sự của đứa con, rồi so sánh hơn
kém, đứa thương đứa ghét như vậy? Nếu con cái không trở thành
nghị viên thì đã làm sao?
Lần duy nhất tôi thu hết can đảm để bày tỏ ý kiến của mình về việc
này đã khiến cha tôi nổi trận lôi đình. Ông đỏ mặt tía tai, quát lớn:
- Mày là con trưởng, mày phải có trách nhiệm với gia đình. Tương
lai của mày đã được hoạch định kỹ lưỡng. Mày phải lập gia đình
sớm để có con cái nối dõi, sau đó đi theo các đoàn tàu để học về
việc buôn bán của gia đình. Khi đủ tuổi, tao sẽ thu xếp cho mày vào
Viện Nguyên Lão để bảo vệ quyền lợi của gia đình, và mày phải
hoàn thành thật tốt những điều này. Mày không có quyền lựa chọn.
Cứ vài tháng thầy Cyrus lại đưa chúng tôi đến Viện Nguyên Lão để
theo dõi và học hỏi thêm từ những buổi tranh luận của các nghị viên.
Lucius có thể thích nghi với mọi hoàn cảnh và luôn cư xử phải phép
trong khi tôi thường đặt những câu hỏi mà thầy Cyrus cho là không
thích hợp. Tôi là người thành thật và không chấp nhận nói những
điều không hợp với quan niệm của mình. Luật pháp La Mã phân biệt
đúng sai rõ ràng, nhưng trong các buổi tranh luận và phân xử tại
Viện Nguyên Lão, tôi thấy phần lớn các nghị viên không mấy coi
trọng những luật lệ này. Khi người thuộc giai cấp bình dân sai phạm,
họ bị trừng trị thẳng tay, nhưng khi giai cấp quý tộc làm sai, họ lại
được khoan hồng. Khi chúng tôi tranh luận về vấn đề này, Lucius
thản nhiên bênh vực các quyết định bất công đó trong khi tôi không
chấp nhận những gì tôi cho rằng không đúng. Thầy Cyrus lắc đầu
than:
- Ngây thơ như con thì làm sao có thể trở thành nghị viên được.
Thời buổi này con phải biết xoay theo chiều. Con cứ khăng khăng
làm cho đúng thì rất khó mà tiến thân được.
