Các nhà chính trị của các triều đại lịch sử đều am tường sâu sắc một mưu
lược lớn vừa ngắn gọn rõ ràng, lại vừa quan trọng, đó là “Người được lòng
dân sẽ được thiên hạ” - Đắc dân tâm giả, đắc thiên hạ. Sớm từ hơn hai ngàn
năm trước, Khổng Tử đã chỉ ra một cách sâu sắc điều quy luật cơ bản để
thống trị chính trị và chỉ đạo chiến tranh. Theo ghi chép trong “Tả truyện”
vào năm thứ tư Tề Giản Công (năm 481 trước Công nguyên), Trần Hằng
nước Tề (tức Điền Thành Tử, lại có tên là Điền Thường) đã giết chết vua
nước Tề là Giản Công, đó là dùng thần để giết quân. Xét theo quan điểm
đạo đức chính trị lúc đó mà nói, đây là điều làm loạn, phạm thượng, đại
nghịch, bất đạo, do đó quá nửa dân chúng nước Tề phản đối. Khổng Tử nói
với Lỗ Ai Công: Trần Hằng giết vua, có một nửa số dân chúng phản đối,
nếu dùng cả nước Lỗ chúng ta cộng thêm một nửa số dân chúng nước Tề,
nhất định có thể bình định được Trần Hằng. Khổng Tử đã kiến với Lỗ Ai
Công xuất quân đánh Tề. Tư tưởng của Khổng Tử trên vấn đề này đã thể
hiện rõ sự đánh giá đầy đủ của ngài đối với sức mạnh dân chúng và thủ
đoạn chính trị của ngài về sự vận dụng sức dân, lòng dân (“Sử ký Khổng
Tử thế gia”). Đối với cuộc chiến tranh xâm lược, cuộc chiến tranh phi
chính nghĩa, Khổng Tử cho rằng chỉ có dựa vào sự ủng hộ và giúp đỡ của
dân chúng mới có thể chấm dứt được.
Năm 486 trước Công nguyên, Điền Thường nước Tề muốn làm cuộc
phản loạn ở nước Tề, nhưng ở trong nước Tề, các khanh đại phu nắm giữ
thực quyền có họ Cao, họ Quốc, họ Bào, họ Yến. Điền Thường hoảng sợ
các họ đó, cho nên muốn điều động quân đội của họ đi đánh nước Lỗ. Sự
còn mất của nước Lỗ có nguy cơ một sớm một chiều. Trong lúc quyết định
sự tồn vong của nước Lỗ, Khổng Tử đã khích lệ học sinh của ngài rằng:
“Nước Lỗ là nơi chôn cất phần mộ của tổ tiên, nay đất nước nguy nan như
vậy, hai ba người thì chẳng làm được điều gì. Ngài đã động viên học trò
hãy dấn thân mình, cùng lao vào cuộc nguy nan của đất nước. Một mặt ngài
động viên dân chúng, một mặt sai Tử Cống đi sứ các nước, triển khai thế
tấn công ngoại giao, đã khiến cho nước Lỗ được bảo tồn, còn nước Tề thì
đại loạn.
