khẩu không nhiều, mà đất đai thì rộng lớn. Chỉ bởi vì vua của họ hiếu chiến
thích đánh, nên mới đi xâm lược nước khác. Thế nhưng những kẻ xâm lược
cũng bị chết rất nhiều người ở trong cuộc chiến tranh đó. Điều này đã khiến
cho số nhân khẩu trong bản quốc càng ít, khiến cho ruộng đất thừa ra càng
nhiều, tức là “thiếu cái không đủ lại thừa cái dư thừa” (“Mặc Tử - Phi công
hạ”). “Vô tội nhi công, bất khả vị nhân” - Không có tội mà đánh họ, không
thể gọi là nhân được, “Sát sở bất túc nhi tranh sở hữu dư, bất khả vị trí” -
Giết đi những con người vốn đã thiếu, để tranh lấy cái có thừa, không thể
gọi là trí được (“Mặc Tử - Công thâu”). Mặc Tử cho rằng: Những kẻ hiếu
chiến bất nhân bất trí này có khác gì những kẻ cuồng chiến, vứt đi “miếng
thịt nục ngon lành” ở trong nhà mình để đi ăn cắp lấy “bát trấu thô” của nhà
hàng xóm, họ đã mắc chứng “nghiện ăn cắp”.
“Bị giả, quốc chi trọng dã” [33] (“Mặc Tử - Thất hoạn”). Mặc Tử chủ
trương để ngăn chặn sự xâm lược, cần phải tích cực phòng thủ. Vào lúc đó,
thành trì có thể giữ vững được không có quan hệ tới sự mất hay còn của
một nước. Trong điều kiện lịch sử binh khí rất giản đơn, ỷ thác vào việc
phòng thủ thành trì là việc làm tích cực, mà tư tưởng chỉ đạo giữ thành mới
là tích cực, điều động các loại tích cực tính, mà điều căn bản nhất là ở chỗ
có thể lấy được lòng dân hay không. Ông nói Vũ, Thang, Văn, Võ, sở dĩ có
được thiên hạ, nguyên nhân quan trọng là “yêu mến làm lợi cho dân chúng”
(“Mặc Tử - Lỗ vấn”). Kiệt, Trụ, U, Lệ sở dĩ mất thiên hạ chính là bởi vì họ
làm mất lòng dân. Do vậy, khi phòng thủ biện pháp quý báu để đánh địch
giành thắng lợi là:
“... Dân chúng lấy sự lựa chọn, quan lại và dân chúng hòa; đại thần có
công lao nhiều, chủ yếu lấy nghĩa để tin, vạn dân sung sướng vô cùng”
(“Mặc Tử - Bị thành môn”). Bách tính có thể giúp đỡ nhà vua, tâm hòa còn
mạnh hơn sức lực, dù chết vẫn giữ lòng trung, thì có thể đoạt được thắng
lợi trong cuộc chiến tranh phòng ngự. Trái lại, chính trị quốc gia không ổn
định, nhân dân bất hòa, kẻ địch ở bên ngoài xâm nhập, nội bộ loạn trước,
thì căn bản chẳng có cách gì ngăn chặn được xâm lược.
