Thuật dùng người là một phương diện quan trọng để thống trị của nhà
vua. Về mặt này Hàn Phi cũng có rất nhiều luận thuật. Mưu lược thống trị
của Hàn Phi cũng bao hàm có tư tưởng pháp gia nồng hậu. Hàn Phi chủ
trương, vì lợi ích của người thống trị, cần phải sử dụng người hiền tài, còn
người hiền tài cũng cần phải được nhà vua sử dụng. Nếu không thì phải trừ
bỏ đi. Ông nêu ví dụ nói: Khương Thái Công được phong ở nước Tề, trên
biển đông nước Tề có hai anh em nhà nọ là ẩn sĩ tên gọi là Cuông Duật và
Hoa Sĩ. Họ bàn bạc với nhau, chúng ta không đi làm đại thần cho thiên tử,
không giao hữu với các nước chư hầu, tự mình cày cấy lấy ăn, tự mình đào
giếng lấy nước uống, không ‘Cầu cạnh gì với ai, không mong muốn chức
cao danh vọng, cũng chẳng cần bổng lộc của vua ban, không dựa vào quan
tước mà dựa vào sức lao động của mình để sống. Khương Thái Công đã sai
lính tới giết chết hai ẩn sĩ đó. Chu Công Đán nghe nói liền cử người tới hỏi
Khương Thái Công:
- Hai người này đều là vị thánh hiền, vì sao lại phải giết chết họ?
Khương Thái Công nói:
- Chúng không làm đại thần cho nhà vua, ta không còn cách nào bắt
chúng tới làm phò thần được. Chúng không giao hữu với các nước chư hầu,
ta không có cách nào bắt chúng đi làm sứ thần được. Bản thân chúng cày
cấy lấy gạo ăn, đào giếng lấy nước uống, chúng không đi cầu cạnh gì, sự
thưởng phạt của ta không quản được chúng. Hơn thế, chúng chẳng có danh
vọng gì lớn lao, cũng chẳng sử dụng gì cho ta. Chúng không cần gì đến
bổng lộc của nhà vua, tuy là hiền tài, cũng chẳng lập công lao gì cho ta.
Chúng không làm quan tức là không thể tham dự công việc cai trị đất nước,
không nhậm chức thì không thể trung với nhà vua được. Hơn nữa, nhà vua
sở dĩ có thể điều khiển cai trị được thần dân, đều chỉ là dựa vào tước lộc
hình phạt. Nếu giống như hai kẻ này, bốn loại thủ đoạn này đều chẳng có
cách gì sai khiến nổi chúng. Thuật, pháp, thế của ta đều đã mất thiêng. Tại
sao ta không giết chúng? (Xem “Hàn Phi Tử - Ngoại trữ thuyết hữu”).
Khương Thái Công lại nói:
