NAM HOA KINH - Trang 96

cái gì không biến được nữa, trong khi Đạo biến không ngừng.
[xxiii] Đạo ẩn ư, tiểu thành:
Chữ "ẩn" đây, có nghĩa là " dựa vào". "Tiểu thành", là sự vật chưa được
đầy đủ, như Nhân, Nghĩa…
Câu nầy muốn nói: "Chân Ngụy thì dựa vào chỗ chưa đầy đủ mà khởi
phát". Nếu sự vật mà đầy đủ, thì sao có sinh ra Chân Ngụy? Có Chân có
Ngụy thì chỉ thấy được có một phần chân lý mà thôi.
[xxiv] Ngôn ẩn ư vinh hoa:
" Vinh hoa" tức là lời nói hoa mỹ, phù phiến và biện biệt của nhị nguyên
không thể dùng để miêu tả được chân lý. Lời nói " bất toàn" của giới nhị
nguyên, không sao dùng được để bàn đến Đạo. Cho nên mới nói: "lời nói
là dựa vào thị phi mà khởi". So sánh với câu:" mỹ ngôn bất tín; Tín ngôn
bất mỹ" của Lão tử.
[xxv] Ngẫu: là chỗ đối đãi của nó, như Âm thì Dương là ngẫu của nó,
Dương thì Âm là ngẫu của nó.
[xxvi] Xu: nơi cốt yếu.
[xxvii] Hoàn trung:
Hoàn: Thị và Phi " phản phúc", thị do phi mà có, phi do thị mà sinh, thị
biến ra phi, phi biến ra thị… tiếp nối nhau, tìm kiếm nhau không biết đâu là
cùng, như trên một cái vòng tròn, cho nên mới gọi là "hoàn" (vòng tròn).
"Hoàn trung" là trung tâm của cái vòng tròn cũng để ám chỉ luật Thiên
Quân.
[xxviii] Đắc: là " tự đắc" nghĩa là tự mình nắm được cái Đạo và ung dung
hạnh phúc, không cần gì đến ngoại vật nữa.
[xxix] Cơ: là đã đến được tới chỗ cùng lý.
[xxx] Nhân thị dĩ: là nói kẻ đạt Đạo, vô vi, vô tâm, cho nên nhân chỗ Thị
Phi mà vượt lên, không còn thấy có thị phi nữa.
[xxxi] Vu: khoai lang, theo Tư- Mã.
[xxxii] đọc là Mộ
[xxxiii] Thiên- Quân:
Thôi Tuyền nói: Quân là cái bánh xe xoay tròn để người thợ bắt đồ sành.
Lại có chỗ viết là có ý nói về sự quân bình, vòng bán kính cuả bánh xe bao