Á Đông. Quan lại cũng ngấm ngầm chống đối. Tứ phía chống đối dựa trên
quyền lợi cá nhân cũng có, phe phái, miền cũng có, nại cớ nguyên tắc
truyền thống cũng có. Cô dâu "Mới Quá". Chữ "Mới" có vang vọng muốn
đồng nghĩa với thiếu văn hoá đạo đức cổ truyền. Người ta e ngại cũng phải.
Cứ nói tiếng Tây líu la líu lo cũng đủ ngại rồi. Sự nghi kỵ, thành kiến tranh
chấp, hiểu lầm còn đầy dẫy trong dân gian, nhất là trong đầu mỗi người.
Đặt mình vào địa vị vua và hoàng hậu tương lai mới hiểu được sự cam go
không thể vượt qua được của cuộc hôn nhân này. Rồi vấn đề giáo dục con
cái theo đạo Ky tô giáo nữa. Sẽ giải quyết ra sao khi hoàng tử kế nghiệp
vua phải cử hành lễ Tế Nam Giao hoặc thờ cúng tổ tiên. Lấy ai là người gìn
giữ nếp sống, văn hóa cổ truyền, cúng giỗ tổ tiên của cha ông để lại. Có
một số tác giả đã viết không đúng về vấn đề này. Nhất là giới Công giáo.
Chẳng hạn cho rằng vua Bảo Đại là người đã theo đạo Ki tô giáo. Thật ra
đối với vấn đề tôn giáo, ông Bảo Đại rất thoáng, minh bạch và rất trung lập.
Ông không theo đạo nào cả. Như ông viết: "Au palais, il n y avait qu un
Dieu: L empereur, fils du ciel". Vậy không hề có chuyện đó. Ngay cả các
Hoàng tử, Công Chúa chưa chắc gì đã rửa tội, theo đạo Ki tô giáo. Một
điều nữa, dư luận vẫn cho rằng Hoàng Hậu Nam Phương phải xin phép
Vatican rồi mới được lấy chồng. Nhưng theo hồi ký của Vua Bảo Đại, chỉ
sau khi làm đám cưới xong, ông mới gửi thư cho Giáo Hoàng Piô 11 một lá
thư qua trung gian người Pháp, vì thời đó ta chưa có liên lạc ngoại giao với
Vatican. Nếu Hoàng Hậu muốn xin phép thì phải gửi thư qua các cha cố,
theo hệ thống nhà đạo. Cho đến nay, chả có bằng cớ gì, chả có văn bản nào
cho thấy có phép chuẩn cả. Có thể chỉ là đồn đại. Vua Bảo Đại gửi thư cho
toà thánh không phải để xin phép, xin tắc gì cả mà bầy tỏ lập trường và
quan điểm của vua Bảo Đại. Hãy xem ông viết: "Cette lettre avait moins
pour but de régler la question personnelle de mon mariage et de l
éducation envisagée pour mes enfants que d apporter et de provoquer des
éléments de réponse à un conflit ouvert depuis des siècles et, plus encore,
de faciliter la rencontrre entre deux mondes: l Occidental et l Oriental, à
travers notre pays d Annam, terre de rencontres , et à travers ma personne
qui, pour la première, et vraisemblablement pour la dernière, par l