NAM THIÊN NHẤT TUYỆT KIẾM - Trang 110

thế nào được!
Vãn bối đi lại suốt mười năm, trải khắp đó đây, tìm hiểu lòng người, biết
cho tỏ hình thế núi sông để biết đường tiến thoái hòng thực hiện kế lâu dài.
Vãn bối đã liên lạc nơi này, viếng thăm nơi khác, mong tìm được nơi gởi
gắm tấm lòng trung. Cho mãi đến nay, vẫn còn vò võ.
Đoàn Chính Tâm nói:
- Tiên sinh có thể cho biết đến cuộc khởi nghĩa của người anh hùng áo vải
đất Lam Sơn?
Nguyễn Trãi trầm ngâm, suy nghĩ một lúc rồi đáp:
- Chỉ riêng có vị này vãn sinh chưa nhắc tới, nhưng đó cũng là người vãn
sinh đặt nhiều hy vọng nhất. Vị anh hùng ấy người làng Lam Sơn, huyện
Thụy Nguyên, phủ Thiệu Hóa, Thanh Hóa. Họ Lê, tên Lợi, sinh năm Giáp
Tý. Năm Bính Thân, ông cùng mười tám người thân tín lập Hội Thề ở
Lũng Nhai, cùng nhau gắn bó. ông đem hết gia tư điền sản tổ chức khởi
nghĩa. Nhưng ở Lam Sơn có điều bất lợi: Thành Tây Đô kiên cố, một căn
cứ quân sự rất mạnh của địch, đủ khống chế cả một vùng rộng lớn. Mà Tây
Đô chỉ cách Lam Sơn có vài chục dặm, nên dễ bị đàn áp, lại nằm giữa
màng lưới ngụy quyền đắc lực của giặc, vào năm Đinh Dậu đã bị những
cuộc truy lùng gay gắt của địch. Lê Lợi không thể chờ đợi được nên ngày
tám tháng giêng năm Mậu Tuất đã tuyên bố khởi nghĩa.
Lam Sơn địa thế trống trải, chỉ có vài ba ngọn đồi nhỏ như Đồi Đá , Núi
Dầu không thể là căn cứ cố thủ được trước sức tấn công của giặc nên phải
rút vào khu rừng núi. Ngày hôm sau, chín tháng giêng, Mã Kỳ đem bốn vạn
năm ngàn quân đến đánh. Tuy chỉ có chưa dấn một ngàn người, nhưng nhờ
đánh phục binh nên giết được ba ngàn quân địch. Từ đó đến nay đã hai năm
trôi qua, đã phải hai lần rút về Chí Linh, nhưng vẫn không nản chí, cố gắng
tổ chức lại hàng ngũ mặc dù sức cùng lực kiệt. Theo cái nhìn của vãn bối,
người này quả là đáng mặt hào kiệt, nhưng tiếc thay ông ta vẫn chưa có
được một sách lược, một đường lối để đưa đến thành quả lâu dài..
Đoàn Chính Tâm nói:
- Lão phu biết các hạ mang đầy bụng kinh luân, lược thao binh giáp, tài an
bang tế thế hơn người. Lúc này đây các hạ không dụng đến còn đợi chừng