— Có chứ, tiểu thư - tâm hồn của u ạ, u phải làm tất cả. Đến bây giờ u
vẫn phải tự nấu ăn, nhưng đó là làm vì chồng con.
Bà nhũ mẫu chớp mắt rồi bỏ lửng câu nói. Bà lại quay về với những kỷ
niệm xa xưa, hỏi Iđo có nhớ chuyện này... chuyện kia không...?
Tất nhiên, Iđo không nhớ lắm. Nàng nhớ đến ngôi nhà như là chỉ nhìn
thấy nó trong một giấc mơ xa. Ngôi nhà rộng và lớn, cả nhà sống trên lầu.
Mẹ con nàng ngủ trong một căn phòng có chiếc giường bằng đồng, chiếc
chậu rửa mặt trắng và một cái gương to, có thể soi chiếc gương đó thấy từ
đầu đến chân. Đặc biệt, nàng nhớ chiếc tủ thấp có nhiều ngăn kéo. Chiếc tủ
được làm bằng gỗ cây lê. Trên mặt tủ có để một tấm kính lớn, trên tấm kính
có một chiếc đồng hồ cỡ to và đẹp, giữa bốn chiếc cột đỡ mặt đồng hồ có
tượng một ông già râu quai nón trắng, mặc áo choàng có mũ, ông già chỉ
cao bằng một gang tay, ông cầm một chiếc gậy vàng nhỏ nhắn. Cứ mỗi một
giờ, chiếc gậy của ông già lại đập vào chiếc chuông đồng hồ. Những lúc đó
mặt đồng hồ sáng lên và nổi trên hình những con số là ảnh đức bà Maria
tuyệt đẹp. Trong tay đức bà bế Chúa hài đồng Jêsu. Ông già râu trắng đã
đánh chuông rất cần mẫn theo từng giờ một.
Iđo còn nhớ đến một chiếc đàn piano, nàng nhớ chiếc đàn vì nhớ đến các
cuộc chơi trốn tìm hồi nhỏ. Chỗ trốn là dưới gầm một chiếc bàn phủ tấm
khăn trải bàn bằng lụa màu xanh lá cây rủ dài xuống đất đó là chỗ trốn tốt
nhất. Những ngày vui như lễ là những ngày mà phu nhân Bôđôky đến chơi
cùng cậu con trai nhỏ tên là Pisto. Hai người mẹ ngồi nói chuyện, còn bọn
trẻ chạy trốn xung quanh chiếc đàn piano. Có hôm còn đến thêm một phu
nhân nữa cùng một cô gái. Lúc đó, tụi trẻ lại càng vui hơn. Khi chia tay,
những bà mẹ ôm hôn nhau, cô bé gái cũng hôn Iđo. Iđo hôn bé trai Pisto.
Các bà mẹ thấy vậy đều cười trêu Iđo.
— Này Pisto, cố mà nhận lấy trách nhiệm làm đàn ông đó nhé.
Iđo đỏ mặt. Cô bé cảm thấy ngượng ngùng nếu có ai đó trêu cô.
Còn một đứa trẻ nữa mà nàng vẫn nhớ được: Cô bé đó nhỏ hơn Iđo hai
tuổi. Nó là con gái của viên kế toán gia đình Iđo. Gia đình ông kế toán ở
