NẮNG VỠ - Trang 175

người được mời nhà nào cũng có con cháu nhờ vả ông Hương. Thành ra lời
khen có phần trơ trẽn. Ông Tạn là bạn vừa đồng niên, vừa đồng ngũ cũng là
một “thần rượu” ngồi nghe mọi người tán tụng xong mới nói: “Các ông nói
ông Hương có công nhất cái làng này, tôi lại thấy cái tội của ông ấy”. Một
ông sưng phù cái mặt lên, hỏi: “Ông Hương thì có tội gì?” - “Tội của ông
Hương thì sao ông nhìn thấy được”. Lúc ấy con dâu ông Hương đang chạy
đi chạy lại qua đấy tiếp thức ăn, hỏi: “Ông bảo ông cháu có tội, tội gì?” -
“Tôi nói chắc chị có học sẽ hiểu, tội bỏ quê hương”. Mọi người nhao nhao
phản đối: Dở, dở, đi thoát ly mà cũng có tội! Ông Tạn thấy ngồi lại chỉ tổ
cãi nhau, bỏ bữa đứng dậy, cô con dâu ông Hương đưa biếu gói quà, ông
không nhận, cô nói khéo “Ông nhận cho ông cháu vui”. Ông Tạn cầm lấy
gói quà: “Ăn cỗ lấy phần, lề thói quê mình nó thế”. Ông Hương đang tiếp
khách mâm khác nhìn thấy thế liền chạy lại mời mọc thế nào ông Tạn cũng
không quay lại nữa. Đến lúc tiệc tan, cất dọn mâm bát xong, cô con dâu
bảo: “Ông mời ông Tạn làm gì?” - “Ông ấy ăn nói khó nghe nhưng mà nói
thật”, rồi gạt đi: “Thôi không nhắc đến chuyện đó nữa”. Rượu ngấm tây tây
vẫn làm ông nhớ về mấy chục năm trước, khi mới học xong lớp bẩy đã theo
nghề thợ mộc, ăn cơm thiên hạ được ba năm, đến tuổi lao động, hợp tác xã
không cho đi làm, ai đi thì phạt công điểm trừ vào cân đối. Năm ấy ông có
giấy gọi nhập ngũ, khi ấy hợp tác xã đã vét sạch thanh niên còn toàn những
đứa vừa mới lớn lên. Ông Hương chưa đủ tuổi không đi cũng được, phần vì
xã đội động viên bắt làm cái đơn tình nguyện, phần vì muốn bỏ hợp tác mà
đi, ra chiến trường “chết xanh cỏ, sống đỏ ngực”. Cùng nhập ngũ đợt ấy có
ông Tạn học việc cánh thợ làm nhà đang làm trên Tuyên Quang, xã đội bắt
gia đình lên gọi về để đi bộ đội. Lúc tập trung ở sân kho, hợp tác xã tổ chức
đưa tiễn, ông Tạn đang đứng trong hàng chạy ra, đứng dạng hai chân hô to:
“Đứa nào bỏ hợp tác thì đi theo tao”. Cả làng cười ồ, xã đội trưởng quát:
“Đồng chí Tạn về hàng”...câu chuyện tuổi mới lớn, chuyện của hợp tác xã
cứ như những thước phim về kí ức cứ vụt qua... mấy năm đi bộ đội, đánh
nhau không biết bao nhiêu trận, hai người được quay ra Bắc ăn dưỡng ở
Thạch Thành, Thanh Hoá rồi có chính sách ưu tiên chuyển ngành. Ông
Hương rủ bạn: “Mình chuyển ngành đi, về quê làm gì”. Ông Tạn nổi tiếng