NARCISSE VÀ GOLDMUND - Trang 161

những công trình dù được phát kiến với tất cả sự duyên dáng và trau chuốt
cũng vẫn chỉ là những đồ chơi. Đó là nỗi xấu hổ và nỗi buồn cậu đã cảm
nhận trong tim mình, cảm nhận qua cái bàn tay mình cải cách một nghệ sĩ
có thể cho ra đời những tác phẩm xinh đẹp kiểu ấy để thưởng thức tài nghệ
của bản thân, vì tham vọng hoặc chỉ để mà chơi!
Khi nhận ra điều ấy, cậu bị xâm chiếm bởi một nỗi buồn ghê gớm, không
để sản xuất các pho tượng, những bộ mặt thiên thần đẹp đẽ và các đồ mỹ
nghệ khác, cho dù có xinh xắn bao nhiêu, điều đó vẫn không bõ công để
làm nhà nghệ sĩ. Đối với những người khác, chẳng hạn như với các thợ thủ
công, các thị dân, đối với các tâm hồn trầm lặng và thoả mãn, điều đó có lẽ
cũng đáng giá để bỏ công sức, với cậu thì không. Đối với Goldmund, nghệ
thuật và nhiệm vụ của người nghệ sĩ chẳng có giá trị gì nếu chúng không
cháy bỏng như mặt trời, mạnh như bão tố, nếu chúng chỉ đem lại sự hài
lòng, vui chơi, những hạnh phúc nho nhỏ. Điều cậu tìm kiếm, hoàn toàn
khác. Thếp vàng trên vương miện một pho tượng Đức Mẹ Đồng Trinh được
chạm khắc tinh vi như một tấm đăng ten, song đó không phải là công việc
của cậu cho dù nó được trả giá bao nhiêu. Vì sao thầy Niklaus nhận tất cả
các đơn đặt hàng ấy? Tại sao thầy có hai thợ bạn? Vì sao thầy dành bao
nhiêu giờ đồng hồ để nghe các vị cố vấn hoặc các linh mục tu viện trưởng
khi họ đến nhà thầy, thước đo cầm trên tay, đặt hàng một cổng chính hoặc
một giảng đài? Vì hai lẽ, hai lẽ tầm thương: Bởi vì thầy mong thành một
nghệ sĩ nỗi tiếng chồng chất nhiều đơn đặt hàng; và bởi vì thầy muốn tích
luỹ nhiều tiền, không phải cho các doanh nghiệp lớn hoặc các cuộc vui chơi
tột bực mà cho cô con gái của thầy từ lâu đã là một người thừa kế giàu có;
thầy muốn tích luỹ tiền cho các bộ cánh của con gái, các cổ áo viền đăng
ten và các trang phục bằng gấm, cho một chiếc giường cưới gỗ bồ đào
trang bị đầy đủ chăn nệm đắt tiền! Như thể cô con gái nhà thầy không sao
học được để biết thế nào là tình yêu ở một đụn rơm nào đó.
Với các ý nghĩ ấy, cậu cảm thấy sục sôi tận cõi sâu thẳm người mình dòng
máu của mẹ, niềm kiêu hãnh của những kẻ không nhà và thái độ khinh thị
của họ đối với những người ru rú trong gia đình, những người lắm của. Đôi