NARCISSE VÀ GOLDMUND - Trang 177

chờn dưới đáy nước, tưởng tượng ra cái vương miện, những bờ vai rực rỡ
của phụ nữ. Trước đây Mariabronn, cậu nhớ lại các điều đó, phát hiện ra
trong các con chữ Latinh và Hy Lạp những hình bóng kiểu ấy, có thể cũng
là những điều ẩn dụ thần tiên ấy. Bấy giờ có hôm nào cậu nói chuyện với
Narcisse không? A! Có nói vậy thì lúc nào? Đã trải qua bao thế kỷ xa xôi?
A? Narcisse! Sẽ gặp lại anh, để nói chuyện với bạn một tiếng đồng hồ, cầm
tay bạn nghe tiếng nói trầm tĩnh và thông tuệ của bạn, cậu sẵn sàng vui
lòng trả giá bằng hai đồng tiền vàng của mình.
Vậy tại làm sao chúng đẹp thế, các sự vật ấy, các ánh vàng ấy phản chiếu tự
dưới đáy nước, các bóng và các ảo ảnh ấy lờ mờ, phi thực và thần tiên vậy
tại sao chúng đẹp khó tả và diệu kỳ đến thế trong khi chúng biểu hiện chính
xác điều tra ngược lại với vẻ đẹp do một nghệ sĩ sáng tạo nên? Vẻ đẹp của
các ảo ảnh không thể nào nắm bắt được vì nó không có hình thù và là điều
bí ẩn, và hoàn toàn đúng là dương bản trong các tác phẩm nghệ thuật; bản
thân các tác phẩm ấy có một ngôn ngữ hoàn toàn rõ ràng. Không gì rõ và
chính xác hơn đường nét một cái đầu hoặc một khuôn miệng vẽ hoặc khắc
họa trong chất liệu gỗ. Cậu hoàn toàn có khả năng tái hiện chính xác làn
môi hoặc các làn mi ở pho tượng của Niklaus Đức Mẹ Đồng Trinh, trong
đó không có gì là không rõ ràng, hão huyền, khó nắm bắt.
Goldmund đăm chiêu suy nghĩ. Cậu không hiểu được làm sao sự chính xác
lớn nhất có thể tưởng tượng được về các hình thù lại có thể tác động đến
tâm hồn đúng theo cùng cung cách với những gì khó nắm bắt và không rõ
ràng nhat. Tuy vậy, đối với cậu có một điều đã xuất hiện rõ ràng trong quá
trình suy tư ấy: Cậu hiểu vì sao có nhiều tác phẩm nghệ thuật không thể chê
được và trọn vẹn mà vẫn hoàn toàn không nói lên gì cả với cậu, vì sao mặc
dù có một vẻ đẹp nào đó chúng vẫn khiến cậu thấy tẻ nhạt, thậm chí hầu
như khó chịu. Các xưởng điêu khắc, các nhà thờ, cung điện đầy rẫy những
công trình nghệ thuật tẻ nhạt ấy và bản thân cậu cũng đã hợp tác làm ra một
số trong các pho tượng như vậy. Chúng làm ta thất vọng bao nhiêu bởi vì
chúng khơi gợi lòng ham chuộng các giá trị cao nhất song lại không thỏa
mãn được điều đó, bởi vì ở chúng thiếu mất yếu tố chủ yếu: sự bí ẩn.