NARCISSE VÀ GOLDMUND - Trang 276

đời những chiếc đầu người; từng nhát đục mạnh tay, cậu vẽ nên một khuôn
miệng, một con mắt, một bộ râu óng mượt. Ngoài Erich ra, chỉ Narcisse
được đến xem công trình cậu đang sáng tạo; anh bạn thường lại thăm, gian
xưởng đối với anh nhiều lúc trở thành căn phòng thân mật nhất trong tu
viện. Anh nhìn, vui vẻ và ngạc nhiên. Này đây đang nở rộ những gì bạn anh
đang mang trong trái tim trẻ thơ, lo âu và bất trị ấy. Này đây sức sáng tạo
của bạn đâm hoa kết trái , thế giới nội tâm của bạn trào tuôn như một dòng
suối: Có lẽ chỉ là một trò chơi, nhưng một trò chơi, chắc hẳn cũng ngang
giá trị với trò chơi về lôgic học, văn phạm, thần học.
Một hôm anh bạn nói với một giọng trầm ngâm:
- Goldmund, mình học được của bạn rất nhiều, mình bắt đầu hiểu thế nào là
nghệ thuật. Trước đây, mình không nghĩ là người ta phải rất coi trọng nghệ
thuật sánh với khoa học và tư tưởng. Mình đã tự bảo gần gần như thế này:
Bởi lẽ con người là một hợp thể đáng ngờ về tinh thần và thể chất, bởi lẽ
tinh thần mở ra cho con người sự hiểu biết về tính vĩnh hằng, trong khi đó
thể chất kéo người ta xuống tầng dưới thấp của xã hội và cột họ vào với
những sự vật sớm nở tối tàn, hẳn họ phải giải thoát khỏi các xúc cảm nhục
dục và cố gắng vươn tới đời sống tinh thần để nâng cao cuộc sống của họ
và trao cho nó một ý nghĩa. Mình ra vẻ có thói quen tôn vinh nghệ thuật,
nhưng trong thâm tâm, mình nhìn nó từ trên cao với một cảm giác kiêu
căng. Chỉ đến nay mình mới nhận biết rõ rằng có nhiều con đường dẫn đến
sự hiểu biết và con đường của tư duy trừu tượng không phải là duy nhat, có
lẽ cũng không hẳn tốt nhất. Quả thực đó là con đường của mình, và mình sẽ
giữ vững con đường ấy. Nhưng mình thấy bằng con đường trái ngược lại,
bạn cũng nắm được sâu sắc điều bí ẩn của sự tồn tại và diễn đạt nó một
cách sống động hơn phần đông các nhà tư tưởng có thể làm được.
- Nay bạn hãy giải thích : Mình không sao hiểu được thế nào là suy tưởng
không có hình ảnh.
- Đã lâu rồi mình hiểu điều ấy như vậy. Tư tưởng của chúng ta là sự trừu
tượng có tính không đổi, nó từ bỏ cảm tính, thử xây dựng một thế giới
thuần túy tinh thần. Nhưng về phía bạn, đúng là bạn quan tâm đến tính hay
thay đổi và rồi cũng chết, và bạn tuyên bố ý nghĩa của cuộc sống đúng là ở