Những nước quý tộc trị có đầy những cá nhân giàu của cải và giàu ảnh
hưởng, những con người không bao giờ biết tự thoả mãn và khó mà bị ai dễ
dàng đè nén, dù là bị đè nén trong bí mật; và những con người này lại nắm
quyền hành với những thói quen chung là ôn hoà và biết kiềm chế.
Tôi biết rõ là tự nhiên thì trong các xứ sở dân chủ không có được những
cá nhân giống nhau; nhưng một cách nhân tạo ta vẫn có thể gây ra ở các xứ
sở ấy một cái gì đó tương tự như vậy.
Tôi tin tưởng mạnh mẽ rằng con người chẳng thể nào tái lập được một
tầng lớp quý tộc ở trên đời này nữa. Nhưng tôi cho rằng những công dân
bình thường, một khi kết hội lại với nhau, thảy đều có thể biến những hội
đoàn ấy thành những thực thể rất giàu, rất có thế lực và rất mạnh, nói tóm
lại, những nhân vật quý tộc.
Theo cách này, con người còn có thể có được vô số ưu thế chính trị của
tầng lớp quý tộc, song lại bớt đi được những bất công cùng những nguy cơ
của tầng lớp này. Một hiệp hội về chính trị, về công nghiệp và thương
nghiệp, thậm chí cả hiệp hội về khoa học và văn học, bỗng dưng trở thành
một công dân đầu óc sáng láng và đầy sức mạnh, khó mà bị ai tuỳ thích bắt
bẻ uốn nắn và cũng chẳng có thể bí mật đè nén áp bức cho được, và công
dân đó, khi đứng lên bảo vệ các quyền riêng biệt của mình chống lại những
đòi hỏi quá đáng của quyền lực, thì anh ta cũng bảo vệ cả những quyền tự do
chung cho tất cả mọi người.
Vào thời quý tộc trị, mỗi con người bao giờ cũng gắn bó chặt chẽ với
nhiều công dân khác, đến độ là chẳng thể nào có chuyện một anh này tiến
công mà lại không có các anh khác kéo ngay tới hỗ trợ. Trong thời bình
đẳng bình quyền, mỗi cá nhân xa cách với nhau như một lẽ tự nhiên; cá nhân
không có bạn bè truyền đời để có thể nhờ vả giúp đỡ nhau, cũng chẳng có
một tầng lớp để bảo đảm là có được những thiện cảm giai cấp với mình; cá
nhân vào thời dân chủ dễ dàng bị tống ra khỏi bầy đoàn, và anh ta dễ dàng bị
xéo dưới chân. Ngày nay, một công dân bị đè nén áp bức chỉ còn có một
phương tiện tự vệ, đó là gửi lời kêu gọi tới toàn thể dân tộc; anh ta chỉ có
một phương tiện thực thi điều đó, đó là báo chí. Vì thế mà tự do báo chí quý
