Trước hết, tôi phải chỉ ra một bộ sưu tập khá kì thú có tên là Collection of
the Massachussetts historical Society (Bộ sưu tập của Hội lịch sử
Massachussetts) in lần đầu tại Boston năm 1792 và in lại năm 1806. Tác
phẩm này không thấy có ở Thư viện Hoàng gia, và tôi chắc là cũng chẳng ở
đâu có.
Bộ sưu tập này (liên tục bổ sung) có vô số tài liệu rất quý liên quan đến
lịch sử các bang khác nhau của New England. Trong đó có những thư tín
trao đổi chưa từng công bố và những văn bản gốc hoàn toàn tin cậy được
vốn bị mất tăm trong các văn khố hàng tỉnh. Tác phẩm trọn vẹn của Gookin
viết về người Anh điêng được đưa vào bộ sưu tập này.
Trong chương sách liên quan đến chú thích này, tôi nhiều lần nhắc tới
công trình của Nathaniel Morton có tên là New England’s Memorial (Tượng
đài của New England). Những gì tôi đã nói là đủ để chứng minh rằng sách
đó xứng đáng thu hút sự chú ý của những ai muốn hiểu rõ lịch sử New
England. Sách của Nathaniel Morton là tập một bộ sách kích thước trung
bình được in lại ở Boston vào năm 1826 và không thấy có sách này ở Thư
viện Hoàng gia.
Tài liệu được đánh giá cao hơn cả và quan trọng hơn cả mà chúng ta có
được về lịch sử New England là công trình của R. Cotton Mather tên là
Magnalia Christi Americana, or the ecclesiastical history of New England,
1620-1698, (Magnalia Christi Americana, hay là lịch sử giáo chức Ki Tô
giáo của New England) hai tập, khổ nhỏ, in lại tại Harford năm 1820. Tôi
không nghĩ là còn tìm được sách này ở Thư viện Hoàng gia.
Tác giả phân chia tác phẩm của ông thành bảy phần.
Phần một là lịch sử những điều kiện chuẩn bị và dẫn tới việc dựng lên
New England.
Phần hai nói về cuộc đời các quan thống đốc đầu tiên và các đại pháp
quan chính đã cai quản nước này.
Phần ba nói về cuộc đời và công trạng của các mục sư đã chăn dắt phần
hồn dân chúng trong cùng thời kì đó.
