nỗ lực ngược chiều. Toàn những thứ vô ích! Nó nghiền, hoặc nó làm vỡ tan
tành mọi thứ gì nó gặp trên đường đi, nó đứng dậy rồi ngã xuống đất vô vàn
lần, cho tới khi nước mắt ta nó chỉ còn là một thứ bụi, đám bụi di động tay ta
không sao nắm giữ nổi, và bên trên nó dựng nên một nền dân trị.
Khi luật thừa kế cho phép, hơn thế nữa, còn ra lệnh phân chia tài sản của
người cha cho tất cả con cái, khi ấy tác động sẽ gồm hai loại, mà chúng ta
cần phân biệt cho kĩ càng, mặc dù cả hai loại tác động đó đều cùng đi tới
một cái đích chung.
Thể theo luật thừa kế, người chủ sở hữu chết đi dẫn theo một cuộc cách
mạng về tài sản. Không phải ở chỗ tài sản đổi chủ, mà có thể nói là chúng
thay đổi cả về bản chất. Chúng không ngừng bị phân chia ngày càng nhỏ ra
mãi.
Đó chính là tác động trực tiếp và có phần vật chất của luật thừa kế. Ở
những nước mà việc lập pháp tạo ra quyền bình đẳng trong việc phân chia
tài sản, thì các loại tài sản đặc biệt là gia tài đất đai có xu hướng ngày càng
co dãn lại. Dẫu sao, tác động của các luật này chỉ thể hiện về lâu về dài, một
khi luật lệ đó được bỏ mặc cho sức mạnh của chính nó. Bởi vì, khi mỗi gia
đình chỉ nhỉnh hơn hai con (người ta cho rằng số con trung bình một gia
đình ở một nước đông dân như Pháp chỉ là ba thôi), phân chia tài sản của mẹ
cha, các đứa con này sẽ không bị nghèo hơn mẹ hoặc cha tính riêng rẽ từng
người một.
Nhưng luật phân chia ngang nhau không chỉ có ảnh hưởng tới việc phân
chia tài sản. Nó còn tác động vào tâm hồn của những người sở hữu, và nó
được những đam mê của con người hỗ trợ cho việc thi hành luật. Chính là
những tác động gián tiếp sẽ nhanh chóng tiêu diệt các gia sản lớn và nhất là
những dinh cơ điền địa lớn.
Ở những dân tộc mà quyền thừa kế dựa trên quyền của con trưởng đích
tôn, các dinh cơ điền địa thường khi được chuyển từ thế hệ này qua thế hệ
khác mà không bị chia nhỏ. Kết quả từ đó là tinh thần gia tộc như thế được
vật chất hoá trong đất đai. Dòng họ đại diện cho đất đai, đất đai đại diện cho
dòng họ. Đất đai kéo dài mãi mãi tên tuổi của dòng họ, nguồn gốc, vinh
