ngày đàng học một sàng khôn” của ông được kết tinh trong tác phẩm, ta thử
làm quen với tác giả của nó, một mẫu điển hình của người trí thức trung
thực, luôn băn khoăn, thao thức trên con đường gian khổ đi tìm một quê
hương tinh thần giữa hai thế giới.
3. A. de Tocqueville sinh năm 1805, vào thời gian Napoléon đang ở trên
đỉnh cao quyền lực. Xuất thân từ một gia đình quý tộc vùng Normandie, ông
trải nghiệm hết những bi kịch và sự bế tắc của nó. Cha mẹ ông suýt chết
trước cơn bão táp cách mạng; ông nội ông bị lên đoạn đầu đài vào năm
1794. Do chịu ảnh hưởng bảo thủ của gia đình, cậu bé Tocqueville đã biết
ủng hộ Hiến pháp năm 1814 vì hi vọng vào một sự điều hoà giữa tiến bộ và
trật tự, giữa di sản cách mạng và nền cựu quân chủ. Nhưng, khi thấy các
nguyên tắc ấy chỉ nằm trên giấy, ông thất vọng và từ đó, sớm xa rời giới lập
pháp.
Trong đời sống riêng, ông cũng bị giằng co trước ảnh hưởng của gia đình.
Chức vụ trợ lí thẩm phán vào năm 1827 sau khi tốt nghiệp trường luật không
làm ông hài lòng, trong khi tham vọng chính trị của ông khó bề thực hiện:
theo luật mới, ông phải chờ đến 18 năm sau mới có hi vọng tham gia hoạt
động chính trị. Ông cũng đành phải chia tay với mối tình đầu vì người bạn
gái xuất thân từ giới bình dân, không “môn đăng hộ đối” và đã phải giữ kín
mối quan hệ với người tình thứ hai.
Nền quân chủ lập hiến năm 1830 do giới tư sản lãnh đạo cũng không hứa
hẹn mang lại điều gì tốt đẹp cho một người xuất thân quý tộc như ông. Lối
thoát ra khỏi tình cảnh bế tắc ấy là khi ông − cùng với người bạn là Gustave
de Beaumont − được Bộ Tư pháp giao nhiệm vụ nghiên cứu hệ thống thi
hành án ở Mĩ. Đối với cả hai, lí do chính thức của chuyến đi sang Mĩ chỉ là
cái cớ để có dịp tìm hiểu toàn diện hệ thống chính trị và xã hội ở đó. Ngay
từ 1825, ông đã quan tâm đến nền dân trị non trẻ ở Mĩ. Trong các năm
1828/30, ông đã hăng say tham dự các khoá giảng về lịch sử hiện đại của
François Guizot tại đại học Sorbonne. Trước khi lên đường, ông đã tin chắc
vào sự thắng lợi không thể tránh khỏi của nền dân trị, tức của sự bình đẳng,
ngay cả ở châu Âu. Chuyến đi Mĩ chỉ giúp ông có thêm căn cứ thực tế để
