Cũng đôi khi xảy ra chuyện nền tập trung hoá trong nỗi tuyệt vọng tìm
cách kêu gọi các công dân hỗ trợ nó. Nhưng nó lại nói với các công dân như
thế này: “Các bạn sẽ hành động theo như ý tôi muốn chừng nào tôi vẫn còn
muốn và hoàn toàn theo hướng mà tôi muốn. Các bạn sẽ lo những chi tiết và
đừng ước ao chuyện điều hành toàn cục; các bạn sẽ làm việc trong bóng tối,
và rồi đây các bạn sẽ đánh giá sự nghiệp của chúng tôi qua kết quả việc
làm.” không thể nào đưa ra những điều kiện như thế mà lại nhận được sự hỗ
trợ tự nguyện của con người. Con người cần có tự do trong đường đi nước
bước và phải có trách nhiệm trong hành động. Con người đã được tạo ra như
vậy, đến độ nó thà ngồi im bất động còn hơn là bước đi mà không được độc
lập để đi tới một cái đích mù mịt đối với nó.
Tôi không phủ nhận là ở Hoa Kì lắm khi người ta thấy tiếc rẻ là đã không
tìm thấy những quy tắc đồng loạt dường như luôn luôn chăm lo cho mỗi con
người chúng ta.
Đôi lúc người ta lại bắt gặp bên đó những chuyện to tát trong xã hội thể
hiện sự vô tư và thờ ơ [của con người]. Thỉnh thoảng lại thấy xuất hiện
những vết bẩn thô lậu dường như không thể hợp được với cuộc sống văn
minh xung quanh.
Có những công trình hữu ích mà muốn thành công đều đòi hỏi một sự
chăm sóc liên tục và một sự chính xác cực kì đã phải bỏ cuộc giữa chừng.
Bởi vì ở nước Mĩ cũng như ở mọi nơi người dân sống bằng những nỗ lực
nhất thời và những xung động bất chợt.
Người châu Âu, vốn đã quen luôn luôn sẵn có một anh viên chức mó tay
vào mọi chuyện, khó mà quen được với vô số bánh răng khác nhau như vậy
của nền hành chính ở cấp xã [bên Mĩ]. Nhìn chung, có thể nói ở Mĩ người ta
coi nhẹ những chi tiết cỏn con của công việc cảnh sát xã hội, những thứ
khiến cho cuộc sống dịu ngọt và thuận tiện. Nhưng ở Mĩ vẫn có những bảo
đảm cơ bản cho con người sống trong xã hội như bất cứ nơi đâu. Ở Mĩ, sức
mạnh cai quản nhà nước thua trơn tru, thua sáng suốt, thua thông thái, nhưng
lại trăm lần lớn hơn ở châu Âu. Rốt cuộc thì không có đất nước nào trên thế
giới này con người lại bỏ ra lắm công sức đến thế để tạo ra hạnh phúc xã
