mặt đủ sức làm tiêu tan tầm quan trọng riêng của từng khẩn địa trong cái
tầm quan trọng chung. Từ đó mà có hai khuynh hướng đối lập nhau: một
khuynh hướng khiến cho người Mĩ gốc Anh đoàn kết nhau lại, và một
khuynh hướng làm cho họ chia rẽ nhau.
Chừng nào còn chiến tranh với mẫu quốc xưa, thì còn nhu cầu khiến cho
nguyên tắc liên bang thắng thế. Và cho dù luật pháp tạo thành liên bang đó
còn đầy khiếm khuyết, thì mặc kệ, vẫn cứ có cái mối dây rợ chung
.
Thế nhưng ngay sau khi hoà bình được thiết lập, các khiếm khuyết của
việc lập pháp bộc lộ rõ mồn một: đơn vị bang tưởng đâu như bị giải tán cái
phắt. Mỗi khẩn địa, khi trở thành một nước cộng hoà độc lập, bèn chiếm lấy
chủ quyền toàn vẹn. Chính quyền liên bang, do chỗ chính hiến pháp của nó
làm cho nó yếu kém, và khi không còn nữa nỗi lo về một mối hiểm nguy
chung, liền thấy ngọn cờ của mình bị xúc phạm bởi các nước lớn ở châu Âu
trong khi chính mình lại chẳng có đủ nguồn lực để đối đầu với các quốc gia
Anh điêng và trả lãi những món nợ đi vay thời chiến tranh giành Độc lập.
Gần như sắp tan rã, liên bang long trọng tuyên bố tình trạng bất lực của
mình và phải cầu cứu tới quyền lực hiến định
.
Nếu có khi nào trong chốc lát nước Mĩ biết nâng mình lên cái tầm cao
vinh quang kia, nơi trí tưởng tượng ngạo nghễ của người dân Mĩ không
ngừng mong muốn phô ra cho mọi người, thì đó chính là thời khắc tối cao
khi quyền lực quốc gia như thể đứng ra phế truất tư thế một quốc gia nguy
nga của mình.
Một dân tộc đấu tranh kiên quyết giành độc lập, đó là một cảnh tượng thế
kỉ nào cũng có. Vả chăng người ta cũng thổi phồng lên quá nhiều về những
nỗ lực của người Mĩ để thoát khỏi cái ách của người Anh. Ngăn cách với
quân thù bằng một nghìn ba trăm dặm đường biển, đó quả là đã được cứu trợ
bởi một đồng minh hùng mạnh, người Hoa Kì chiến thắng nhờ vị trí của
mình hơn là nhờ giá trị của các đạo quân hoặc nhờ lòng ái quốc của công
dân nước mình. Nào ai đủ gan so sánh cuộc chiến tranh ở bên Mĩ với những
cuộc chiến tranh mà cách mạng Pháp phải trải qua, và ai đủ can đảm so sánh
những nỗ lực của người Mĩ với những nỗ lực của người Pháp chúng ta khi
