Tinh thần, tình cảm, thói quen (được Tocqueville gọi chung là “habits of
the heart”/“các tập quán của con tim”) − lấy nguyên tắc về sự bình đẳng làm
yếu tố chủ đạo − là chân dung của “con người dân chủ” (homme
démocratique) hiện đại. Trong chừng mực đó, dường như ở tập II,
Tocqueville muốn giới thiệu cho người đọc một “xã hội học về sự bình
đẳng”. Cách nhìn vội vã thường xem Tocqueville như là mô hình đối lập lại
với Marx, khi Marx xuất phát từ cơ sở hạ tầng kinh tế để lí giải và dự đoán
về sự đảo lộn xã hội. Thật ra, Tocqueville chỉ dùng phương thức nghiên cứu
về “loại hình lí tưởng” (Idealtypus) để so sánh nền dân trị với chính những
giá trị nội tại của bản thân nó nhằm rút ra những bài học, hơn là nhằm lí giải
