họ không thể chuyên chở về cái tinh thần làm nên sức sống cho luật pháp
đó. Ta thấy người Mexico lúng túng không ngừng trong hệ thống bánh răng
của cái chính quyền kép của người Mĩ. Quyền lực tuyệt đối của bang và của
Liên bang, khi đi ra khỏi cái phạm vi đã được hiến pháp vạch nên, hàng
ngày lại xâm nhập vào nhau. Ngay bây giờ đây Mexico vẫn không ngừng bị
cuốn hút vào tình trạng từ vô chính phủ chuyển thành nền chuyên chế quân
sự, và từ nền chuyên chế quân sự sang vô chính phủ.
Khiếm khuyết thứ hai và tệ hại nhất, mà tôi cũng coi như là cố hữu trong
chính hệ thống liên bang, ấy là sự yếu kém tương đối của chính quyền Liên
bang.
Cái nguyên lí làm cơ sở cho mọi liên bang đó là sự chia nhỏ chủ quyền ra.
Các nhà lập pháp đã làm cho sự chia nhỏ đó bớt nhạy cảm; có lúc họ làm
cho chúng bớt lộ diện nữa, nhưng họ không có cách gì khiến cho chúng biến
mất được. Thế mà, một chủ quyền đem phân chia nhỏ ra thì bao giờ cũng
yếu kém hơn là một chủ quyền nguyên vẹn.
Trong phần trình bày về Hiến pháp Hoa Kì, chúng ta đã thấy người Mĩ
khéo léo đến đâu khi một mặt thì bó tròn quyền lực Liên bang trong một
phạm vi hẹp các chính quyền liên bang, thì một mặt khác lại vẫn đem lại cho
Liên bang cái vẻ ngoài và trong chừng mực nào đó cái sức mạnh của một
chính quyền quốc gia.
Hành động như vậy, các nhà lập pháp Liên bang đã giảm thiểu cái nguy
cơ tự nhiên của chế độ liên bang, nhưng họ không thể làm cho nguy cơ ấy
biến đi hân.
Người ta cho rằng chính quyền Mĩ không giao dịch với các bang, mà nó
ra lệnh trực tiếp cho các công dân trong liên bang, và làm cho từng công dân
phải chịu hoà theo ý chí chung của cộng đồng.
Nhưng nếu như luật pháp liên bang đụng chạm dữ dội vào các lợi ích và
định kiến của một bang, phải chăng cần đề phòng việc các công dân của
bang ấy quan tâm tìm đến cái cớ để bất phục tùng? Tất cả các công dân của
bang khi đó cảm thấy bị chính quyền Liên bang đụng chạm theo cùng một
