của tư duy trong các bang còn bán khai ở miền Tây. −
Vì sao kinh nghiệm thực tiễn vẫn còn có ích cho người
Mĩ hơn là những kiến thức sách vở.
Trong rất nhiều đoạn của công trình này, tôi đã nêu nhận xét cùng bạn đọc
về ảnh hưởng của trí tuệ và thói quen của người Mĩ đối với việc duy trì các
thiết chế chính trị của họ. Giờ đây tôi chỉ còn vài ba điều nho nhỏ để nói
thêm thôi.
Cho tới nay, nước Mĩ chỉ có rất ít nhà văn có danh; Mĩ không có những
nhà sử học lớn và không có lấy một nhà thơ. Dân chúng Mĩ không coi trọng
lắm cái món văn chương thuần tuý. Thực trạng là có thành phố hạng ba của
châu Âu lại xuất bản mỗi năm nhiều tác phẩm văn học hơn hai mươi bốn
bang của Hoa Kì gộp lại.
Tinh thần người Mĩ tách khỏi những ý tưởng chung chung; nó không
hướng tới những khám phá lí thuyết. Ngay như chính trị và công nghiệp
cũng không đẻ ra công trình lí thuyết nào. Ở Hoa Kì người ta không ngừng
nói đến những bộ luật mới; vậy mà vẫn chẳng có nhà văn lớn nào tìm tòi vào
ngành đó để viết lên những nguyên lí chung về luật pháp.
Người Mĩ có những nhà nghiên cứu pháp luật và những nhà bình luận,
nhưng họ thiếu những nhà chính luận. Về chính trị, họ đưa ra cho thế giới
những thí dụ cụ thể thay vì đưa ra được những bài học.
Tình hình cũng tương tự như vậy đối với công nghệ.
Ở Mĩ, người ta áp dụng linh hoạt những phát minh của châu Âu, và sau
khi đã hoàn thiện chúng, họ áp dụng tuyệt vời vào các nhu cầu của đất nước.
Con người ở Mĩ rất khéo léo, nhưng ở đó họ không vun bồi khoa học của sự
khéo léo. Ở Mĩ có nhiều thợ giỏi và ít nhà phát minh. Ông Fulton
khuân
thiên tài của mình đi trao cho các nước láng giềng một thời gian dài trước
khi đem ra cung ứng cho nước mình.
Ai mà định xét đoán tình trạng trí tuệ của người Mĩ gốc Anh thì sẽ chỉ
thấy điều đó dưới hai dạng đối lập rõ rệt như vậy. Nếu lại định chỉ đi tìm
hiểu về những người uyên thâm, thì sẽ lại càng ngạc nhiên vì Mĩ có rất ít
