biết sợ. Giờ đây chỉ có những con cháu của người châu Âu là có đất đai
trong tay. Họ là ông chủ tuyệt đối của nền công nghiệp. Chỉ duy nhất họ là
giàu có, thông tuệ và có vũ khí trong tay. Người da den không có mảy may
ưu thế đó. Nhưng người da đen bất cần điều đó, vì họ là nô lệ. Khi được tự
do, được tự mình mang sứ mệnh tự chịu trách nhiệm số phận mình, liệu
người da đen có thể thiếu mọi thứ như thế mà vẫn sống nổi và không chết?
Cái tạo thành sức mạnh cho người da trắng khi chế độ nô lệ còn tồn tại, lại
khiến cho người da trắng đứng trước vô vàn hiểm nguy sau khi chế độ nô lệ
bị xoá bỏ.
Để mặc cho người da đen sống đời nô lệ, người ta có thể duy trì họ trong
cảnh đời gần như thú vật; khi được tự do, không ai có thể ngăn cản anh ta
trau dồi tri thức đủ để biết cảnh khổ của mình tới đâu và để hình dung ra đâu
là phương thuốc. Vả chăng cũng có một nguyên tắc đặc biệt về tính công lí
tương đối ăn sâu trong trái tim con người. Con người bị đau khổ nhiều hơn
vì tính bất bình đẳng tồn tại trong nội bộ một tầng lớp hơn là giữa các giai
tầng khác nhau. Con người hiểu thế nào là chế độ nô lệ; nhưng làm sao con
người lại chịu đựng nổi sự tồn tại của hàng triệu công dân oằn lưng bất tận
dưới sự ô nhục và cảnh khốn cùng đời đời kiếp kiếp? Ở miền Bắc, một đám
cư dân da đen đã được tự do nhận ra được những điều xấu xa tồi tệ đó và
cảm nhận được nỗi bất công. Nhưng họ còn yếu và số lượng không đông.
Còn ở miền Nam, họ sẽ đông hơn và mạnh hơn.
Khi người ta chấp nhận rằng người da trắng và người da đen tự do đều
cùng sống trên một mảnh đất như hai dân tộc xa lạ với nhau, khi đó thấy
ngay là chỉ có hai kịch bản cho tương lai thôi: người da đen và người da
trắng phải hoà vào với nhau hoặc là phân liệt hoàn toàn.
Ở một đoạn xa bên trên, tôi đã nói rõ cách tôi hiểu về phương pháp thứ
nhất (da trắng da đen hoà vào với nhau)
. Tôi không tin rằng giống da
trắng và giống da đen lại không thể nào sống chung bình đẳng.
Nhưng tôi tin rằng khó khăn ở Hoa Kì sẽ to lớn hơn nhiều so với bất cứ
nơi đâu. Có thể có một ai đó đứng ngoài định kiến tôn giáo, quốc gia, chủng
tộc, và nếu con người đó là một ông vua, ông ta có thể tạo ra những cuộc
