đều, và sự duy trì được chính quyền Liên bang sẽ chỉ là một điều ngẫu nhiên
may mắn.
Tôi rất muốn bộc lộ thêm lòng tin vào khả năng hoàn thiện của con người;
nhưng khi con người chưa đủ sức đổi thay bản chất người và chưa hoàn toàn
thay đổi, thì tôi sẽ vẫn từ chối tin vào khả năng kéo dài một chính quyền có
sứ mệnh duy trì đoàn tụ bốn chục quốc gia khác nhau sống rải rác trên một
lãnh thổ rộng bằng một nửa châu Âu
mà lại tránh được giữa họ với nhau
không xảy ra lục đục, không có tham vọng và không đánh nhau, và đủ sức
hội nhập các ý nguyện riêng của những quốc gia ấy vào việc thực thi những
ý đồ chung.
Nhưng cái nguy cơ to lớn nhất của Liên bang Hoa Kì khi nó to lớn lên lại
là do sự liên tục chuyển dịch các lực lượng đang diễn ra trong lòng Liên
bang.
Theo đường chim bay, từ bờ hồ Thượng tới vịnh Mexico đường dài
khoảng bốn trăm dặm. Con đường dài vô tận đó bò ngoằn ngoèo làm thành
biên giới Hoa Kì. Con đường dài đó khi thì ở bên trong lãnh thổ đã chiếm
lĩnh được, khi thì lan xa tới các hoang mạc. Người ta tính toán rằng trên
khắp cái mặt trận mênh mông đó, người da trắng dàn hàng ngang mỗi năm
tiến bước trung bình bảy dặm
. Thỉnh thoảng lại có một chướng ngại vật:
đó là một khu vực không sinh lợi gì, một cái hồ, một bộ tộc Anh điêng bản
địa tình cờ bắt gặp trên đường hành tiến. Đoàn quân da trắng dừng lại chút
ít. Hai đầu mút của hàng ngang cong lại chạm vào gặp nhau, sao đó lại tiếp
tục hành tiến. Trong cuộc tiến quân dần dần và liên tục đó của giống người
châu Âu tới vùng núi Rocky Mountains có cái gì đó như là ý Chúa Trời xếp
đặt sẵn: nó như cơn hồng thuỷ người không ngừng dâng cao và mỗi ngày lại
được bàn tay Chúa giúp dâng cao thêm.
Bên trong phạm vi con đường dàn hàng ngang của đoàn người đi chiếm
lĩnh đất đai, người ta xây lên các thành phố và dựng nên các bang to lớn.
Năm 1790, chỉ mới có vài ba nghìn người đi tiên phong trải khắp các thung
lũng sông Mississippi; bây giờ cũng ở các thung lũng đó là số dân ngang với
dân số toàn Liên bang năm 1790. Dân số ở đó nay lên tới gần bốn triệu
