Hiển nhiên là người Mĩ đang rất lo lắng. Họ nhận thấy tại hầu hết các
quốc gia trên thế giới đều có xu hướng tập trung hoá việc thực thi chủ quyền
vào một vài con người, và họ lo sợ nghĩ chuyện đó rồi có khả năng xảy ra ở
nước mình. Ngay các chính khách cũng cảm nhận được những điều kinh
hoàng đó, hoặc ít ra cũng làm ra vẻ thấy. Vì ở nước Mĩ sự tập trung hoá
không được mọi người ưa, và ở đây muốn khéo léo lôi kéo được phe đa số
thì chỉ có cách lên tiếng phản đối cung cách làm việc có vẻ như lấn sân của
chính quyền trung ương. Người Mĩ từ chối nhìn nhận sự thật này: ở những
xứ sở đang diễn ra khuynh hướng tập trung hoá khiến họ e sợ, ở đó chỉ có
một quốc gia, trong khi Liên bang là một liên minh của nhiều quốc gia khác
nhau. Đó là một sự kiện đủ để làm ngáng trở mọi tiên đoán dựa trên phép
suy luận tương đồng.
Xin thú thật là tôi coi những e ngại đó của số đông người Mĩ như là
chuyện hoang đường. Còn xa tôi mới chia sẻ với họ nỗi lo chủ quyền đang
được củng cố trong tay Liên bang, mà tôi lại tin rằng chính quyền Liên bang
đang yếu kém đi rõ rệt.
Để chứng minh điều tôi vừa đưa ra, tôi chẳng cần cầu viện tới những sự
kiện cũ, mà chỉ cần những sự kiện tôi tận mắt chứng kiến, hoặc những cái
đang xảy ra bây giờ.
Khi ta quan sát kĩ lưỡng những gì đang diễn ra ở Hoa Kì, ta dễ dàng nhận
thấy sự tồn tại của hai khuynh hướng trái ngược nhau; đó như thể hai dòng
nước cùng chảy trong một lòng sông nhưng theo hai hướng ngược nhau.
Trải bốn mươi lăm năm tồn tại của Liên bang, thời gian đã trả lại công lí
cho vô vàn định kiến của các địa phương thoạt đầu đi theo hướng chống lại
Liên bang. Tình cảm ái quốc gắn bó mỗi con người Mĩ với bang của mình
đã trở nên bớt tuyệt đối. Khi hiểu biết lẫn nhau kĩ càng hơn, các bộ phận
khác nhau trong Liên bang xích lại gần nhau hơn. Bưu điện, cái mối dây to
lớn tinh thần tư tưởng con người, giờ đây thâm nhập vào tận hang cùng ngõ
hẻm nơi hoang mạc
. Những con tàu chạy bằng hơi nước nối liền hàng
ngày tới mọi điểm đỗ. Dòng thương mại ngược xuôi các con sông nội địa
với tốc độ chưa từng thấy
. Cộng thêm vào những thuận lợi do thiên
